ماهنامه سینمائی فیلم

پیمان برابری در جشنواره‌های سینمایی؟!

میز خبر: نگاهی به تازه‌ترین رویدادهای سینمای جهان

گردآوری و ترجمه رضا حسینی

جشنواره ونیز هم پروتکل برابری جنسیتی را امضا کرد
جشنواره فیلم ونیز هم به جشنواره‌های همتای اروپایی خود محلق شد و پروتکل برابری جنسیتی را امضا کرد که پیش از این جشنواره‌های کن، لوکارنو و سارایوو هم از آن استقبال کرده بودند. به گزارش «ورایتی» این پروتکل توسط سازمان اصلی جشنواره ونیز یعنی ونیز بیناله/ Venice Biennale در جریان یک نشست مطبوعاتی - که روز گذشته برپا شد - به امضا رسید. البته این پیمان در خصوص انتخاب فیلم‌ها شامل یک سهمیه الزامی نمی‌شود و ظاهراً این موضوعی بود که دبیر هنری جشنواره آلبرتو باربرا و رییس بیناله پائولو باراتا زمان زیادی سر آن بحث و گفت‌وگو کردند. فهرست آثار امسال جشنواره ونیز برخی از فیلم‌سازان مؤلف جهانی را در خود جای داده است از آلفونسو کوارون تا برادران کوئن، اما مثل گرایش چند سال اخیر این قدیمی‌ترین رویداد سینمایی جهان، انگار صرفاً به رقابت کارگردانان مرد اختصاص یافته است. در میان 21 فیلمی که در بخش رقابت امسال به نمایش درمی‌آیند فقط یک فیلم‌ساز زن حضور دارد: جنیفر کنت با نایت‌اینگِیل/ بلبل؛ فیلم‌ساز استرالیایی تحسین‌شده‌ای که پس از موفقیت چشمگیر بابادوک دوباره به عرصه رقابت بازگشته است. علاوه بر این، در بین شصت فیلمی که به عنوان «انتخاب رسمی» در بخش‌های مسابقه، خارج از مسابقه و اوریتزونتی حضور دارند، فقط هشت فیلم را زنان کارگردانی کرده‌اند از جمله والریا برونی تِدِسکی، مری هَرِن، سارا مارکس و مارگریتا فری. در واقع این وضعیت در شش سال گذشته - که هر بار 18 تا 22 فیلم برای رقابت اصلی انتخاب شده‌اند - تکرار شده و در هر دوره بیش از یک فیلم‌ساز زن حضور نداشته است. اما در سال‌های 2009، 2011 و 2012 ونیز پذیرای چهار عنوان از زنان در بخش مسابقه بود که البته اتفاق خاصی هم برای‌شان روی نداد. جشنواره ونیز وقتی از چهارشنبه 29 اوت (7 شهریور) کارش را آغاز کرد، رییس هیأت داوران گیرمو دل تورو با این سؤال و دلیل حضور کم‌رنگ زنان در برنامه امسال مواجه شد که گفت: «فکر می‌کنم هدف روشن است و تا سال 2020 باید همه چیز 5050 شود. اگر زودتر این هدف محقق شد که چه بهتر. این یکی از مشکل‌های اساسی فرهنگ ماست.» البته او افزود که مسأله فقط با بازی اعداد رفع نمی‌شود: «موضوع در نظر گرفتن سهمیه نیست. باید در این باره صحبت شود و مهم است که کم‌وکیف آن بررسی شود تا هر روز شاهد شرایط بهتری باشیم. دهه‌های زیادی را پشت سر گذاشتیم که با بی‌توجهی به این موضوع گذشتند. این یک مناقشه و جنجال نیست، یک مشکل واقعی است که باید حل شود...» در ماه مه دبیر هنری جشنواره فیلم کن تیئری فرمو نیز این پیمان را در جهت افزایش شفافیت و ترویج برابری جنسی امضا کرد. بانی این پیمان که «پیمان برنامه‌ریزی برای رسیدن به برابری و شمول در جشنواره‌های سینمایی» نام دارد، گروهی از زنان فرانسوی با عنوان «5050×2020» است که پیش از این اعتراض روی فرش قرمز جشنواره کن با هدف رسیدن به برابری جنسی را هم برنامه‌ریزی کرده بود. جشنواره‌های لوکارنو و سارایوو هم به‌ترتیب در فصل تابستان این پیمان را امضا کردند. از دیگر جشنواره‌هایی که اخیراً به این پیمان پیوسته‌اند می‌توان به «هات داکس» و جشنواره بین‌المللی فیلم کَمدِن اشاره کرد. جشنواره تریبکای نیویورک در سال‌های اخیر حرکت جالب توجه و موفقی به سوی برابری جنسی داشته است و سال گذشته 48 درصد آثارش را فیلم‌سازان زن کارگردانی کرده بودند. جشنواره ونیز تا هشتم سپتامبر (هفدهم شهریور) برپا خواهد بود.

ژولیت بینوش و نقشی برای اولیویه آسایاس و جشنواره ونیز
ارزیابی این‌که فناوری چه‌قدر زندگی‌های ما را به تسخیر خود درآورده است، تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد؛ و تازه این بدون لحاظ کردن ابزارهایی است که هرگز از آن‌ها دور نمی‌شویم و تقریباً روزگارمان را با آن‌ها سپری می‌کنیم. دیجیتالی شدن دنیا خیلی‌ها را غافلگیر کرده است و این موضوع فیلم جدید و به‌شدت کنجکاوی‌برانگیز فیلم‌ساز فرانسوی اولیویه آسایاس است که غیرداستانی/ Non-Fiction‌ نام دارد. به بهانه اولین نمایش جهانی فیلم در جشنواره ونیز در روز گذشته، اولین کلیپ‌های فیلم با حضور بازیگر تحسین‌شده‌اش ژولیت بینوش در فضای مجازی منتشر شده‌اند؛ و این طور که از نخستین تصاویر برمی‌آید، آسایاس با رویکردی کمدی سراغ عصر دیجیتال و هنر رفته است. از دیگر بازیگران غیرداستانی می‌توان به گیوم کانه، ونسان مکینی، نورا هامزاوی، کریستا تره و پاسکال گرگوری اشاره کرد. این فیلم پس از ونیز در جشنواره‌های تلیوراید، تورنتو و نیویورک هم روی پرده خواهد رفت و با این‌که هنوز تاریخ نمایش عمومی‌اش در ایالات متحده مشخص نیست اما «ساندنس سِلِکتس» حقوق آن را خریده است. آسایاس درباره فیلم تازه‌اش چنین گفته است: «دنیای ما دائم در حال تغییر است. همیشه همین طور بوده است. پس موضوع این است که بتوانیم مراقب این سیل تغییرها باشیم و درک کنیم که حقیقتاً پای چه چیزهایی در میان است؛ و سپس با اوضاع سازگار شویم یا نه...»

وودی آلن دست کشید و «یک روز بارانی در نیویورک» بایگانی شد!
وودی آلن کار تولید جدیدترین فیلمش یک روز بارانی در نیویورک را در ماه اکتبر 2017 به پایان رساند اما این طور که پیداست فیلم در سال 2018 و شاید بعد از آن هم به نمایش درنیاید. منابع آگاه به «پیج سیکس» گفته‌اند که کمپانی «آمازون استودیوز» که فیلم را با هزینه‌ای 25 میلیون دلاری تهیه کرده، برای مدت نامشخصی آن را بایگانی کرده است. یک روز بارانی... پس از کافه سوسایتی، بحران در شش صحنه و واندر ویل چهارمین همکاری متوالی آلن با آمازون به حساب می‌آید. نام آلن در طول یک سال گذشته در تیترهای جنجالی زیادی دیده شد که در پی طرح دوباره اتهام‌های دخترخوانده‌اش دیلن فارو به بهانه جنبش فمینیستی «من هم» یک بار دیگر در کانون توجه قرار گرفت. آمازون به خاطر نمایش واندر ویل در ماه دسامبر 2017 حسابی مورد انتقاد قرار گرفت و اعتراض‌ها از فرش قرمز اولین نمایش جهانی فیلم در جشنواره نیویورک آغاز شد که در نتیجه جنبش «من هم» لغو شد. اما اوضاع زمانی بدتر شد که در همان پاییز گذشته، خبرنگاری از وجود یک صحنه گفت‌وگوی صمیمانه بین یک مرد سن‌وسال‌دار و دختری پانزده‌ساله در یک روز بارانی... نوشت که تیموتی شلمی، سلنا گومز، ال فانینگ، ربکا هال و جود لا از بازیگران اصلی آنهستند. اما اوضاع زمانی پیچیده‌تر شد که شلمی در ماه ژانویه 2018 دستمزدش از بازی در فیلم آلن را به مؤسسه‌های ضدآزار زنان از جمله «تایمز آپ» اختصاص داد. هال که در ویکی کریستینا بارسلونا یکی از نقش‌های اصلی را بازی کرده است، بجز اهدای دستمزدش گفت که از همکاری با آلن پشیمان است. به هر حال، وودی آلن که از سال 1982 و بعد از یک کمدی جنسی در شب چله تابستان هر سال دست‌کم یک فیلم ساخته بود، پس از پایان کار یک روز بارانی... از فیلم‌سازی دست کشیده است و 2018 اولین سالی خواهد بود که به نظر می‌رسد او پس از چهار دهه فیلمی نخواهد ساخت.

لوکا گوادانینو از دنباله «سوسپیریا» می‌گوید و حضور تیلدا سویینتن
یکی از کنجکاوی‌برانگیزترین آثار سینمایی امسال به‌خصوص برای طرفداران واقعی ژانر وحشت فیلم سوسپیریای لوکا گوادانینو است که بر اساس فیلمی به همین نام از داریو آرجنتو محصول 1977 شکل گرفته است و همان طور که پیش از این توضیح داده شده، فراتر از یک بازسازی است و حدوداً یک ساعت طولانی‌تر. اما خبر جالبی که درباره این فیلم 152 دقیقه‌ای منتشر شده این است که گوادانینو از احتمال ساخت دو دنباله بر سوسپیریا در گفت‌وگوی تازه‌اش با «ددلاین» گفته است: «از همان ابتدا می‌خواستیم عنوان قسمت اول را این گونه اعلام کنیم «سوسپیریا: بخش اول». اما از سوی دیگر نمی‌خواستیم این تصور به وجود بیاید که فیلم مستقلی در کار نیست. راستش را بخواهید من به کاوش در گذشته و خاستگاه‌های مادام بلانک و هلنا مارکِس و همین طور آینده سوزی بانیئن در این جهان داستانی علاقه‌مند شده‌ام. پس شاید در این باره کاری کردیم. اما فعلاً باید ببینیم که با فیلم چه‌طور برخورد می‌شود و چه نتیجه‌ای خواهیم گرفت.» سوسپیریا که اولین نمایش جهانی‌اش را این هفته در جشنواره ونیز تجربه می‌کند، از نظر موفقیت تجاری وضعیت جالبی برایش پیش‌بینی نمی‌شود. روی‌هم‌رفته «زندگی و مرگِ» فیلم‌های ترسناک، در گرو تبلیغات شفاهی تماشاگران است و از آن‌جایی که سوسپیریا فیلمی دو ساعت و نیمه است که در آن خبری از ترس‌های ناگهانی و دم‌دستی نیست، بعید به نظر می‌رسد که برای عموم طرفداران ژانر وحشت جذابیت ویژه‌ای داشته باشد و بتواند در گیشه اتفاق خاصی را رقم بزند. با تمام این حرف‌ها، تا این‌جا بر اساس همه شنیده‌ها و دیده‌های اولیه (تصاویر و پیش‌پرده‌ها) به نظر می‌رسد که گوادانینو فیلم استادانه دیگری را به کارنامه‌اش افزوده است. اما حضور دوباره تیلدا سویینتن می‌تواند یکی از جذابیت‌های دنباله‌های احتمالی باشد. بازیگری که بعد از نوزده سال و همکاری‌های متعدد با گوادانینو همچنان مشتاق تجربه‌ای تازه با اوست؛ و البته که این احساس دو طرفه است و برای همین دو دهه به درازا کشیده است. در هر صورت، وقتی در گفت‌وگوی «ددلاین» از گوادانینو درباره پروژه بعدی‌اش سؤال می‌شود، او چنین جواب می‌دهد: «یک تعطیلات طولانی. چیزهایی درباره دنباله مرا به اسم خودت صدا بزن یادداشت کرده‌ام اما باید ببینم چه می‌شود و قبل از آن به یک استراحت حسابی نیاز دارم.»