سینمای جهان » چشم‌انداز1399/09/06


زبان سینما و زبان صحنه

چگونه فیلم ببینیم - 76

wnj;ترسد؟" width="400" height="273" />فیلم‌سازانی که تلاش می‌کنند آثار شکسپیر را روی پردهی سینما جان ببخشند، با اثری که به شدت بر متن‌های شاعرانه و تأثیر کلام متکی‌اند، در حال رقابت هستند. باز لورمان در فیلم رومئو + ژولیت (۱۹۹۶) تفاوت میان زبان شاعرانه و تصویرپردازی سینمایی را  برجسته کرد. فرانکو زفیر‌لی نسخهی ناتورالیستی‌ از این تراژدی را ارائه کرد و بدون استفاده از کل متن نمایشنامه، روح داستان عاشقا݆هی شکسپیر را به چنگ آورد. کنث برانا در آثاری مانند هنری پنجم (۱۹۸۹)، هیاهوی بسیار برای هیچ (۱۹۹۳)، هملت (۱۹۹۶) و درد بیهودهی عشق (۲۰۰۰) به عمد تلاش کرد که سینما و ادبیات را به‌طور کامل به هم پیوند زده و از ظرفیت‌های هریک استفاده کند. مثلاً در هملت اصرار داشت تمام دیالوگ‌های نمایشنامهی شکسپیر مو به مو مورد استفاده واقع شوند.

قرارداد‌ها در تئاتر و سینما

این‌گونه نیست که یک مکالمهی خاص که به‌طور کامل در تئاتر قابل پذیرش است، ‌همواره می‌شود آن را به شکل سینمایی بازتولید کرد. این شامل تک‌گویی̦zwnj;های شکسپیری نیز می‌شود. در هملت (۱۹۴۷) به کارگردانی لارنس الیویه، تک‌گویی «سست پیمان، نامت زن است» به این شکل فیلم‌برداری شده: در بخش‌هایی از این تک‌گویی چهرهی هملت در نمایی بسیار درشت فیلم‌بԱداری شده، بی‌آن‌که حرکتی کند، در عین حال صدای الیویه شنیده می‌شود که مانند یک تک‌گویی درونی سطر‌های نمایش را به زبان می‌آورد. در زمان‌هایی لب‌های هملت تکان می‌خورند، شاید برای این که شدت افکارش نشان داده شوند. Շدف هرچه باشد، تک‌گویی شکسپیری با زبان شاعرانه، بیش از حد آراسته و  سبک‌دارش نمی‌تواند به شکلی مؤثر به یک تک‌گویی سینمایی تبدیل شود و حتی روی صحنه نیز  به همان نسبت، مصنوع به نظر می‌رسد.

هیاهوی بسیار برای هیچ علاقمندان و تماܴاگران تئاتر این را می‌پذیرند و حتی انتظار چنین تصنعی را دارند. عموماً ذهن تماشاگران سینما به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که به فیلم به عنوان یک مدیوم واقع‌گرایانه‌تر نگاه کنند. نکتهی دیگری وجود دارد و آن این است که آیا در نسخهی سینمایی یک نمایش کمدی باید فضایی برای خنده باقی بگذاریم یا نه. روی صحنه، بازیگران می‌توانند صبر کنند تا صدای خندهی تماشاگران پیش از ادامهی کار فروکش کند. اما نیل سایمون اعتقاد دارد که خنده آن‌چنان غیرقابل‌پیش بینی هست که لازم نباشد جایی برای آن در̠فیلم‌نامه پیش‌بینی کنیم. او می‌گوید: «اگر فکر می‌کنید دیالوگی وجود دارد که واقعاً چیز بامزه‌ای است، بهتر است همیشه با یک نکتهی بصری روی آن مانور کنید، نه این که یک دیالوگ دیگر دقیقاً رویش بکارید.»

از سوی دیگر صحنه‌پردازی‌های سورئالیتی و اکسپرسیونیستی در هنگام برگرداندن به زبان سینما باعث ایجاد مشکلاتی می‌شوند. با استفاده از تکنیک‌های خاص سینمایی مانند زوایای نامعمول دوربین و لنز‌هایی که دارای اعوجاجĠهستند و یا با استفاده از جلوه‌های ویژهی دیجیتالی، تا حدی می‌شود آن‌ها را بازنمایی کرد یا به نمایش گذاشت. اما ما به عنوان تماشاگر سینما  انتظار داریم که صحنه‌پردازی و پیش‌زمینه‌ها واقع‌گرا باشند.

کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:

https://telegram.me/filmmagazine

جدیدترین‌ها

آرشیو

مینی سریال نهنگ سفید، پخش از نمافیلم
کتاب کاریکاتورهای مسعود مهرابی منتشر شد
فیلم ۷۶۰۰ به نویسندگی و کارگردانی بهروز باقری
 اولین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه عباس کیارستمی برگزار شد
فیلم خانه ماهرخ ساخته شهرام ابراهیمی
فیلم گیج گاه کارگردان عادل تبریزی
فیلم جنگل پرتقال
fipresci
وب سایت مسعود مهرابی
با تهیه اشتراک از قدیمی‌ترین مجله ایران حمایت کنید
فیلم زاپاتا اثر دانش اقباشاوی
آموزشگاه سینمایی پرتو هنر تهران
هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
گروه خدمات گردشگری آهیل
جشنواره مردمی عمار
جشنواره انا من حسین
آموزشگاه دارالفنون
سینماهای تهران


سینمای شهرستانها


آرشیوتان را کامل کنید


شماره‌های موجود


نظر شما درباره سینمای مستقل ایران چیست؟
(۵۹)

عالی
خوب
متوسط
بد

نتایج
نظرسنجی‌های قبلی

خبرنامه

به خبرنامه ماهنامه فیلم بپیوندید: