نوروز امسال با بصرفه‌ترین سیم‌کار کشور

سینمای جهان » چشم‌انداز1394/01/19


شلیک هنرمندانه!

سینمای روسیه و تولید فیلم‌های جنگی تازه

کیکاووس زیاری
سوخته از آفتاب2 (نیکیتا میخالکوف، 2010)

 

روسیه در سال جاری دوباره به فیلم‌های تاریخی جنگی برمی‌گردد. از قرار معلوم اختلاف با اوکراین و مسائل مربوط به کریمه، برخی را در روسیه به فکر صحبت درباره «جنگ کبیر میهنی» انداخته است. این روزها رسانه‌های گروهی روسیه از فیلم‌هایی با مضمون اوکراین و کریمه حرف می‌زنند. این صحبت‌ها چندان هم بی‌پایه‌واساس نیستند و برگرفته از دیدگاه مسئولان رسمی کشورند. وزارت فرهنگ روسیه قصد حمایت از فیلم‌هایی را دارد که به نوعی در ارتباط با وقایع سیاسی یک سال اخیر این کشور است. در طرح سینمایی وزارت فرهنگ کشور، از تولید فیلم‌هایی حمایت مالی می‌شود که به نقش روسیه و کریمه در تاریخ روسیه و دوران جنگ جهانی دوم می‌پردازند. در کنار تولید این نوع فیلم‌ها، کارهایی که درباره «ارزش‌های خانوادگی» صحبت می‌کنند نیز مورد حمایت قرار خواهند گرفت. ویاچسلاو تلنوف مدیر واحد سینمایی وزارت فرهنگ روسیه در این ارتباط می‌گوید: «ما به دنبال موضوع‌هایی هستیم که به اعتقادمان نیازمند انگیزه‌ها و مشوق‌های اضافی هستند. این یک تمرین طبیعی برای حمایت دولتی است.»
به گفته‌ی وی کاملاً طبیعی و منطقی است که کریمه باید یکی از مضامینی باشد که در سال 2015 توجه ویژه‌ای به آن شود. این در حالی است که فیلم‌هایی با مضمون دفاع از ارزش‌های خانوادگی هم اهمیتی برابر با کریمه دارند. تلنوف می‌گوید: «تلاش قهرمانان معاصر در رابطه با زندگی اجتماعی، به اندازه‌ی کریمه اهمیت دارد. مبارزه با فساد هم همین طور است. درک مردم عادی از زندگی در روسیه‌ی امروزی و محدودیت‌هایی که با آن‌ها روبه‌رو هستند، از دیگر مسائلی هستند که فیلم‌سازان باید به آن‌ها توجه کافی نشان دهند. ارزش‌های خانوادگی پایه و اساس جامعه‌ی ما هستند و لازم است که فیلم‌سازان به آن توجه بیش‌تری نشان دهند.» با این حال، این مسئول دولتی بر روی این نکته پافشاری می‌کند که تولیدات جنگی در رأس این موضوع‌ها قرار دارند. در همین رابطه است که او درباره حمایت از فیلم‌نامه‌هایی صحبت می‌کند که به مناسبت صدمین سالگرد انقلاب سال 1917 روسیه (که به انقلاب کبیر اکتبر معروف است) و بیست‌وپنجمین سالگرد وقایع سال 1991 نوشته شده و می‌شوند؛ وقتی لک‌لک‌ها پرواز می‌کنندفیلم‌نامه‌هایی که با نگاهی به ادبیات کلاسیک روسیه نوشته می‌شوند هم، جزو کارهایی هستند که مورد توجه قرار خواهند گرفت. سال گذشته‌ی میلادی از فیلم‌هایی حمایت مالی شد که در ارتباط با سالگرد پایان جنگ جهانی دوم در سال 1945 (که به عنوان جنگ کبیر میهنی شناخته می‌شود) در مرحله‌ی تولید قرار گرفته بودند.
منتقدان سینمایی در روسیه بر این باورند که تولید فیلم‌هایی در ستایش ارتش روسیه و با شکوه جلوه دادن موفقیت‌ها و پیروزی‌های آن، مورد پسند ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور کشور است. در نمایش عمومی درام جنگی لشکر مرگ دیمیتری منشیف که هفته‌ی قبل در شهر مسکو برپا شد، نماینده‌ی پوتین هم حضور داشت. این فیلم با هزینه‌ای چهل میلیون دلاری تهیه شده و ساخت آن با اعتراض‌هایی از سوی دست‌اندرکاران سینمایی در روسیه همراه بوده است. این اعتراض‌ها یادآور وضعیتی مشابه فیلم سوخته از آفتاب2 به کارگردانی نیکیتا میخالکوف در سال 2010 است. هر دو بار، اشاره‌ی معترضان به این نکته بوده و هست که حمایت‌های مالی دولتی شامل حال فیلم‌سازان «خودی» و نورچشمی می‌شود. منتقدان روسی و خارجی، فیلم میخالکوف را کاری سطحی و کم‌ارزش ارزیابی کردند که برای رضایت خاطر پوتین ساخته شده است. پوتین سر صحنه‌ی فیلم‌برداری این فیلم حاضر شد و از تولید آن حمایت کرد. اما فروش بسیار پایین شش میلیون دلاری فیلم در سینماهای روسیه، نتوانست حتی بخش کوچکی از هزینه‌ی کلان چهل میلیون دلاری آن را تأمین کند. دیمیتری منشیف یکی از فیلم‌سازانی است که از موضع پوتین در رابطه با اقدام‌های وی در کریمه در ماه مارس 2014 حمایت علنی کرد. نماینده‌ی پوتین هم در نمایش خصوصی فیلم این کارگردان گفت که پوتین سخت تحت تأثیر این فیلم قرار گرفته است. داستان لشکر مرگ درباره زن جوانی است که در جریان نبرد در جبهه‌ی شرقی علیه نیروهای آلمانی و پس از مبارزه‌ای بی‌امان کشته می‌شود.
ولادیمیر مدینسکی وزیر فرهنگ روسیه هم اعلام کرده است که بودجه‌ی سال 2015 «بنیاد سینمای روسیه» (RCF) هم‌چنان حدود 490 میلیون دلار خواهد بود. این همان رقمی است که در سال قبل از آن، به سینمای کشور اختصاص داده شده بود. از این مبلغ حدود 470 میلیون دلار در اختیار تولیدات سینمایی قرار گرفت. حدود 97 میلیون دلار باقی‌مانده هم در خدمت توزیع و تبلیغ فیلم‌های روسی در خارج از کشور قرار گرفت. بنیاد سینمای روسیه مبلغ دریافتی را صرف تولید 96 فیلم بلند سینمایی، 155 انیمیشن و 383 مستند خواهد کرد. در خبرها آمده است که آندری زویاگینتسف خالق فیلم‌های تحسین‌شده‌ی بازگشت و لویاتان (که امسال نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان بود) برای کارگردانی یک درام جنگی اعلام آمادگی کرده است. منتقدان سینمایی می‌گویند با توجه به دیدگاه سیاسی و اجتماعی این فیلم‌ساز، بعید به نظر می‌رسد فیلم جنگی او در فهرست محصولات هنری مورد علاقه‌ی پوتین قرار بگیرد. در حالی که نهادهای رسمی تا به حال  صحبتی درباره مضمون فیلم‌های جدید جنگی نکرده‌اند، اما به طور طبیعی این انتظار می‌رود که کارهایی مورد حمایت مالی دولت قرار بگیرند که در خط فکری دولت مرکزی هستند.
سینمای جنگ در دوران حکومت چپ‌گرای اتحاد جماهیر شوروی (سابق)، یکی از ژانرهای اصلی و محبوب صنعت سینما بود. فیلم‌هایی در آن دوران تولید شد که لقب فیلم‌های سفارشی و تبلیغاتی را گرفتند. اما در طرف مقابل وقتی لک‌لک‌ها پرواز می‌کنند که موج نوی سینمای شوروی را در دهه‌ی شصت میلادی به راه انداخت، لحنی غیردولتی داشت و سبک تازه‌ای از سینمای جنگ را معرفی کرد. اما در همان دوران فیلم‌هایی با مضامین انتقادی هم ساخته شدند. عروج لاریسا شپیتکو در اواسط دهه‌ی هفتاد میلادی یکی از این فیلم‌هاست که خارج از چارچوب نگاه رسمی و دولتی تولید شد. با فروپاشی اتحاد شوروی، فیلم‌های جنگی (که تولیدشان تا حد زیادی کاهش یافت) با حال‌وهوای تازه‌ای ساخته شدند و در آن‌ها، ناتوانی فرماندهان جنگی روسی هم به نمایش درآمد. این فیلم‌های جنگی تفاوت‌های آشکاری با محصولات جنگی دوران حکومت کمونیست‌ها داشتند. در سال‌های اخیر و با رشد ملی‌گرایی در روسیه، توجه عمومی به تولید فیلم‌های جنگی در ستایش ارتش شوروی دوران جنگ بیش‌تر شده است.

جدیدترین‌ها

آرشیو

فیلم خانه ماهرخ ساخته شهرام ابراهیمی
فیلم گیج گاه کارگردان عادل تبریزی
فیلم جنگل پرتقال
fipresci
وب سایت مسعود مهرابی
با تهیه اشتراک از قدیمی‌ترین مجله ایران حمایت کنید
فیلم زاپاتا اثر دانش اقباشاوی
آموزشگاه سینمایی پرتو هنر تهران
هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
گروه خدمات گردشگری آهیل
جشنواره مردمی عمار
جشنواره انا من حسین
آموزشگاه دارالفنون
سینماهای تهران


سینمای شهرستانها


آرشیوتان را کامل کنید


شماره‌های موجود


نظر شما درباره سینمای مستقل ایران چیست؟
(۳۰)

عالی
خوب
متوسط
بد

نتایج
نظرسنجی‌های قبلی

خبرنامه

به خبرنامه ماهنامه فیلم بپیوندید: