نادین لبکی با کفرناحوم تلاش کرده است به قلب و روح سینمادوستان نقاط مختلف دنیا رسوخ کند و در ظاهر موفق هم بوده است؛ از جشنواره کن که جایزه هیأت داورانش را به این فیلم اهدا کرد تا جشنواره‌های سارایوو و ملبورن (که جایزه تماشاگران‌شان به این فیلم رسید). حالا هم که در فهرست نیمه‌نهایی اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان قرار گرفته است.
داستان این درام خانوادگی و اجتماعی هم مثل ساخته‌های قبلی فیلم‌ساز در لبنان می‌گذرد، اما تفاوت‌هایی با سه ساخته قبلی‌اش دارد و این بار یک خانواده مهاجر سوری قوه محرکه داستان است. کفرناحوم با نابازیگرانی از اردوگاه‌های مهاجران بیروت ساخته شده است و داستان پسری دوازده‌ساله به نام زِین را تعریف می‌کند که از والدینش به خاطر به دنیا آوردنش شکایت می‌کند. تلاش زین این است که مطمئن شود در آینده دیگر کسی مثل او به دنیا نمی‌آید تا یک زندگی محقر داشته باشد. در نگاه اول، این داستان غیرواقعی به نظر می‌رسد اما فیلم‌ساز به این بهانه، زندگی واقعی اهالی محل و مقاومت‌شان در برابر قوانین دست‌وپاگیر را به تصویر می‌کشد. منتقدان عقیده دارند فیلم با وجود تلخی و خشونت‌اش، لحظات ناب شوخ‌طبعی را هم در بر دارد.
در «کفرناحوم» تغییراتی در نوع فیلم‌سازی‌تان ایجاد کرده‌اید که در مقایسه با «کارامل» و «حالا کجا می‌رویم؟» کاملاً احساس می‌شوند. دو فیلم قبلی آثاری رنگین بودند و خوش‌بینی در آن‌ها موج می‌زد.
بازی‌ها خیلی طبیعی هستند و اصلاً احساس نمی‌شود که کسی در حال بازی کردن است؛ انگار بیش‌تر خودشان را بیان می‌کنند. چه میزان از کار بداهه بود و چه قدر بر اساس فیلم‌نامه؟
در این فیلم با کلمه «بازی کردن» مشکل داشتم. نمی‌خواستم کسی بازی کند و فقط می‌خواستم خودشان باشند! دقیقاً همان که هستند. برای همین خودم را در خدمت آدم‌ها و شخصیت‌ها قرار دادم و این در حالی بود که بر اساس فیلم‌نامه جلو می‌رفتیم. اما زمان فیلم‌برداری کاملاً پذیرا بودم و از ایده‌ها و اتفاق‌ها استقبال می‌کردم. می‌خواستم خودشان را آن گونه که هستند منعکس کنند و تجربیات‌شان را جلوی دوربین به نمایش بگذارند. از آن فیلم‌نامه‌هایی نداشتم که آن‌ها مجبور باشند دیالوگ‌هایی را که من می‌خواهم به زبان بیاورند. می‌دانستم کجا هستیم و چه کار می‌کنیم. صحنه‌ها را بر اساس حس‌وحال آن‌ها و کلمه‌ها و تجربه‌های خودشان می‌گرفتیم. شاید لازم می‌شد صحنه‌ای حتی سه بار فیلم‌برداری شود ولی این کار را انجام می‌دادیم تا آن‌چه را که درست است، به دست بیاوریم. این کار شبیه نوشتن روی سنگ نبود. شبیه یک ارکستراسیون نبود. برایم مهم بود که در مقام یک داستانگو از تجربه نترسم و از دیالوگ‌های نوشته‌نشده در فیلم‌نامه واهمه نداشته باشم. من نیز همراه آن‌ها به عمق موقعیت می‌رفتم.
چه میزان از داستان نتیجه تحقیقات بود و چه مقدارش خیالی؟ چیزی هم بود که در زندگی واقعی اتفاق نیفتاده باشد و شما بخواهید به داستان اضافه کنید؟
دوست دارید تماشاگران بعد از دیدن فیلم چه تأثیری از آن بگیرند؟
امیدوارم بتواند مطالباتی را در این رابطه مطرح کند و نوعی آگاهی و بینش به وجود بیاورد. من فقط این‌جا نیستم که مردم را متوجه وجود یک مشکل کنم، زیرا همه از وجود این مشکل آگاهند. هدفم تغییر این پرسپکتیو و برداشت است. به نظرم هدف اصلی فیلم همین است. آدم‌هایی را می‌بینم که به سراغم می‌آیند و می‌گویند: «من تغییر کرده‌ام و حالا دنبال چیزهای متفاوتی هستم. بعد از دیدن فیلم تو، رابطه‌ام با پدرم تغییر کرده است. دیگر مثل گذشته به زندگی نگاه نمی‌کنم.» این همان چیزی است که از ابتدای کار مد نظرم بود. در لبنان فقط با تغییر دیدگاه مردم است که می‌توان به ایجاد تغییر در قوانین، امید داشت. به عنوان یک فیلم‌ساز باید از تأثیرم برای انجام هر کاری در این رابطه استفاده کنم.
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:
