همسر (۱۳۷۲)
فرهنگ فیلم دیدن جمعی و دورهمی‌های سینمایی در قالب شکل‌های گوناگونی از برنامه‌های فرهنگی به مثابه بخشی از سیاست‌گذاری سینمایی امری است که به نظر می‌رسد به تازگی جدی‌تر گرفته شده و در همین چند ماه اخیر شاهد چندین هفته سینمایی یا هفته فیلم در کشور بودیم که می‌تواند سینما را به مثابه هنر و رسانه‌ای جمعی در بستر جامعه گسترش داده و نهادینه کند. از دیروز 11 مرداده ماه برنامه «هفته فیلم ازدواج» با اکران 5 فیلم شاخص در ارتباط با موضوع ازدواج آغاز شد. «هفته فیلم ازدواج» برای اولین‌بار و به همت دبیرخانه ستاد ملی هفته ازدواج با همکاری اداره کل ورزش و جوانان استان تهران و باغ کتاب تهران برگزار در حال برگزاری است . در این هفته که تا 15مرداد ادامه دارد فیلم های ازدواج به سبک ایرانی، همسر، نرگس، عروس و در آرزوی ازدواج مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. این برنامه واجد چند کارکرد فرهنگی –سینمایی است. از جمله اینکه نهادها و موسسات دیگر را با نهاد سینما گره زده و امکانی برای تعامل و هم افزایی فرهنگی باشد. دوم اینکه سینما و فیلم‌های ایرانی از نظر موضوعی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. مثلا در این برنامه، فیلم‌های برگزیده در ارتباط با مفهوم و مساله «ازدواج» به نمایش گذاشته شده و بررسی می‌شود. یا سازمان محیط‌زیست نیز می‌تواند «هفته فیلم محیط‌زیست» را برگزار کند و فیلم‌هایی با این موضوع را به نمایش بگذارد و حلقه وصل سینماگران و فعالان محیط‌زیست شود. برنامه‌هایی که می‌تواند نقش مهمی در آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه‌های مختلف از طریق سینما باشد و ظرفیت‌های سینما را در پرداخت به مسائل اجتماعی و عمومی نشان دهد. همچنین در هفته فیلم ازدواج می‌توان از طریق سینما به آسیب‌شناسی ازدواج پرداخت و ضمن فراهم کردن شرایط برای تامین سرگرمی مردم، به آن‌ها آگاهی و مهارت‌های زندگی را نیز آموزش داد. برگزاری هفته‌هایی از این نوع، با توجه به نزدیک کردن نهاد سینما با سایر نهادها و سازمان‌های اداری، می‌تواند زمینه‌ساز همکاری و تولیدات مشترک هم باشد. مثلا در همین هفته فیلم ازدواج ممکن است بین سازمان ورزش و جوانان و شرکت‌های فیلم‌سازی، تفاهم نامه برای تولید یک فیلم با توجه به موضوع ازدواج و جوانان تولید شود و سازمان‌ها بخشی از بودجه خود را برای فرهنگ‌سازی در ارتباط با حوزه فعالیت‌های خود صرف فیلم‌سازی کنند. این شیوه می‌تواند تمهیدی موثر برای حل بخشی از مشکلات اقتصادی سینما و فیلم‌سازان هم باشد. یا مثلا با همکاری و حمایت سازمان محیط‌زیست چه در حوزه فیلم داستانی چه سینمای مستند می‌تواند آثاری مرتبط تولید شود که برای هر دو سوی این همکاری، نتایج مثبتی در برداشته باشد و مردم و مخاطبان نیز از آن بهرمند شوند.
برگزاری این هفته‌های سینمایی در نهادهای مختلف می‌تواند جایگزین انواع مختلف جشنواره‌های سینمایی شود که با مشارکت نهادهای گوناگون صورت می‌گیرد و اغلب خروجی راه‌گشایی هم ندارد. برگزاری هفته‌های سینمایی موضوعی با حمایت و مشارکت سازمان‌ها هم نوعی صرفه‌جویی مالی در پی دارد و هم به جای اینکه به رقابت فیلم‌ها و فیلم‌سازان متمرکز شود توجه اصلی خود را معطوف به مردم و مخاطبان می‌کند و از این طریق کارکردهای اجتماعی سینما تقویت شده و می‌تواند به تبلیغ و تبیین زندگی بهتر یا ارتقاء بینش اجتماعی مردم نسبت به مسائل و چالش‌های جامعه خود باشد. از ویژگی‌های مثبت «هفته فیلم ازدواج» این بود که حضور در این رویداد فرهنگی برای عموم آزاد و رایگان بود. در واقع این رویدادها با توجه به هدفمند بودن اکران و نمایش فیلم‌ها می تواند به اعتلای شناخت عمومی سینما کمک کند و سینما را از یک سرگرمی صرف به ابزاری آگاهی بخش بدل نماید. جالب اینکه شبکه نمایش سیما نیز به مناسبت هفته ازدواج فیلم‌هایی را که به نحوی به موضوع ازدواج پرداخته‌اند، در بخش مرور آثار خود روی آنتن می‌برد. بر اساس این برنامه، آپارتمان شماره 13، وقتی تو خواب بودی، خواستگاری، ملاقات با والدین، مادر زن سلام و مجردها شش فیلمی هستند که به ترتیب از شنبه دوازدهم مردادماه تا چهارشنبه شانزدهم مرداد و نیز جمعه شب، هجدهم مردادماه از این شبکه پخش خواهند شد.
در این هفته همچنین شاهد برنامه سینمایی دیگری با عنوان «بررسی تصویر سیستان و بلوچستان در سینمای ایران» هستم که به همت خانه گفتمان شهر برگزار شد. این نشست چهار روزه نخستین برنامه از «سلسله نشست‌های بررسی چالش‌های توسعه سیستان و بلوچستان» است که با حضور و سخنرانی صاحب نظران برگزار می‌شود. در این مراسم فیلم‌سازان و سینماگرانی که در سیستان و بلوچستان تجربه فیلم‌سازی دارند در روزهای مختلف به ایراد سخنرانی و انتقال تجربه خواهند پرداخت. این برنامه هم در نوع خود تازه است و با رویکردی موضوعی و میان رشته‌ای به سینما می‌پردازد. حضور در این نشست هم برای علاقمندان سینما آزاد است.
مدتی قبل‌تر نیز در گروه سینمایی هنر و تجربه شاهد برگزاری «هفته فیلم اروپایی» بودیم که با استقبال خوبی از سوی مردم و علاقمندان جدی سینما همراه شد. در این برنامه که خرداد ماه سال جاری برگزار شد، فیلم‌هایی از کشورهای اتریش، بلغارستان، بلژیک، قبرس، دانمارک، فنلاند، آلمان، یونان، مجارستان، ایتالیا، نروژ، هلند، لهستان، پرتغال، سوئد، اسلوونی، اسلواکی، اسپانیا، سوییس و انگلستان حضور داشتند و 20 فیلم برجسته اروپایی علاوه بر تهران در 7 شهر کشور به نمایش گذاشته شد. همچنین در بخش جنبی این هفته فیلم، پنج کارگاه با حضور تهیه‌کنندگان و کارگردانانی از کشورهای قبرس، هلند و سوییس با موضوع فیلم‌های هنری و تولید مشترک برگزار شد و سینماگران ملت‌های مختلف درباره تجربه‌های فیلم‌سازی خود به گفت‌وگو پرداختند. این سومین دوره از هفته فیلم اروپایی در گروه هنر و تجربه بود که قرار است تداوم یابد. البته در کنار برگزاری این هفته‌های سینمایی، جلسات هفتگی نمایش و نقد فیلم نیز در نهادها و مراکز سینمایی مثل خانه سینما، خانه هنرمندان، مرکز مستند و... یا برخی از فرهنگ‌سراها برگزار می‌شود که همه این برنامه‌ها به مثابه تمهیدات رسانه ای – فرهنگی می‌تواند به رشد و اعتلای درک سینمایی در جامعه و گسترش کارکردهای سینما در گره‌گشایی‌های اجتماعی و فرهنگی موثر باشد. در سال‌های اخیر در بسیاری از دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌های علوم انسانی شاهد برگزاری جلسات نقد و بررسی آثار سینمایی هستیم که حاصل آن رشد مطالب نوشتاری یا پژوهش‌های دانشگاهی در حوزه مطالعات بین رشته‌ای سینماست و به گسترش مرزهای دانش سینمایی و مطالعات بین رشته‌ای سینما کمک کرده است. این رویکردها را می‌توان در قالب هفته‌های سینمایی یا نشست‌ها و گردهمایی‌هایی سینما با گسترش دامنه موضوع‌های سینمایی افزایش داد. ضمن اینکه می‌توان این برنامه‌ها را در سطح شهرستانها که اغلب با مخاطبان و علاقمندان مشتاق‌تر و پیگیرتری همراه است پی‌گرفت و از این راه سینما را به لایه‌های درونی‌تر اجتماعی وارد کرد و از مزایایی آن در یک مبادله برد- برد بهرمند شد. شاید بتوان از این طریق و با بهره‌گیری از ظرفیت برون سینمایی یا بین‌بخشی سینما در جهت حل بحران مخاطب در سینمای ایران استفاده کرد.
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:
https://telegram.me/filmmagazine
