سینمای ایران » چشم‌انداز1398/03/27


بیست سال پیش در همین ماه

نگاهی به شماره 235: خرداد 1378 و 236: فوق‌العاده‌ی بهار ماهنامه «فیلم»

 

بحران ناشی از کمبود و گرانی کاغذ چاپ همچنان ادامه دارد؛ بحرانی که از آغاز سال گذشه باعث کاستن از صفحه‌های ثابت مجله، افزایش اندک قیمت روی جلد و حذف برخی از عنوان‌ها در سال گذشته شد. یکی از عنوان‌ها «بیست سال پیش در همین ماه» بود که به‌ویژه خوانندگان قدیمی با علاقه پیگیر آن بودند و هستند. این بخش به اپلیکیشن مجله نقل مکان کرده است اما از آن‌جا که بسیاری از خوانندگان همچنان نسخه چاپی را تهیه می‌کنند و در پیام‌های‌شان خواهان خواندن این مطلب هستند از این پس در سایت مجله نیز آن ‌را منتشر می‌کنیم.

*
با پنجاه تومان افزایش قیمت نسبت به شماره‌ی پیش، در سال هفدهم انتشار قیمت مجله به چهارصد تومان رسیده است. تصویری از استیو مک‌کویین در فرار بزرگ (جان استرجس، 1963)، همراه تصاویر گِرد و کوچک در سمت چپ از عطاالله مهاجرانی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سریال در قلب من (حمید لبخنده)، سعید پورصمیمی و... با تیترهایی از جمله سینماگران و استیضاح، نگاهی به سریال در قلب من، مروری بر کارنامه‌ی بازیگری سعید پورصمیمی، سرانجام تلخ طعم گیلاس و... روی جلد این شماره را تشکیل می‌دهند.

سینمای ایران: طعم پیچیدگی
سرمقاله با عنوان «بزرگراه گم‌شده» در کل درباره‌ی ‌وضعیت همیشه پیچیده‌ی سینمای ایران است که تا حالا هم ادامه دارد. اما ابتدای این سرمقاله به طور مشخص به نقش خانه‌ی سینما در سیاست‌گذاری و رسیدگی به امور سینماگران اشاره شده که روند واگذاری این امور به این نهاد، به ‌دلیل همان پیچیدگی، خیلی کند صورت گرفته است. «چهره‌ی ماه» این بار درباره‌ی زنده‌یاد عباس کیارستمی به خاطر نمایش فیلم طعم گیلاس است که دو سال پیش از این (1376) نخل طلای جشنواره‌ی کن را گرفت و با حاشیه‌های فراوان روبه‌رو شد.

چارلی چاپلین در «جویندگان طلا»بخش «خشت و آینه» شامل یادداشت‌هایی از جمشید اکرمی، عباس یاری، احمد طالبی‌نژاد و داود محمدی (نیمه‌ی پنهان طالبی‌نژاد) است. در بخش «رویدادها» خبر ساخت مرد بارانی (ابوالحسن داودی)، یک روز بیشتر (بابک پیامی) و خبرهای کوتاهی مانند برگزاری نمایشگاه آثار عکاسی زنده‌یاد عباس کیارستمی در گالری گلستان، انتصاب زنده‌یاد یدالله صمدی به ‌عنوان مدیرعامل جدید خانه‌ی سینما، گزارش دومین نشست مطبوعاتی زنده‌یاد سیف‌الله داد در سال 78 (سه‌تا زنده‌یاد پی درپی)، درگذشت داریوش کوشان فرزند اسماعیل کوشان و سعید شرافت دوبلور، گپی با شقایق فراهانی، محمود بهرازنیا و بابک پیامی، گزارشی از حضور ماهنامه‌ی «فیلم» در ششمین جشنواره‌ی مطبوعات، مطلبی از زنده‌یاد محسن سیف به مناسبت درگذشت مسعود بهاری آمده است. گزارشی از بخش‌های سینمایی استیضاح عطاالله مهاجرانی، وزیر وقت ارشاد، در پنج صفحه ادامه‌ی این بخش است. «اشاره به دور» از محمد اطبایی هم در شش صفحه این بار علاوه بر خبرهای مربوط به حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی، گفت‌وگویی با حسین فهمی بازیگر مصری و مدیر جشنواره‌ی قاهره، همچنین تاریخچه‌ی فیپرشی هم دارد.

بخش «در تلویزیون» شامل خبر ساخت دو برنامه‌ی پرده‌ی نقرهای و مستندی درباره‌ی کُشتی ساخته‌ی رضا میرکریمی، چند مطلب از محمدرضا باباگلی، احمد طالبی‌نژاد، امیر صدری، ماندانا آقاجانی و گزارش تولید مجموعه‌ی مستند سفر نفت (ابراهیم اصغرزاده) از امید نجوان است. در بخش «بازیگری» مطلبی از بهزاد عشقی از مجموعه‌ی «بازی‌های به‌یادماندنی» درباره‌ی بازی سعید پورصمیمی در ناخدا خورشید (ناصر تقوایی)، مطلبی از زنده‌یاد ایرج کریمی درباره‌ی بازی‌های بانو (داریوش مهرجویی) و مطلبی ترجمه‌شده از الیا کازان درباره‌ی بازیگری آمده است.

سینمای جهان
بخش «نمای دور» شامل خبرهایی مانند روی آوردن بازیگران بالیوود به تهیه‌کنندگی، خبر حادثه‌ای در جریان ساخت ساحل (دنی بویل، 2000) و چند خبر کوتاه دیگر است. «نمای دور» به ‌همت امیر عزتی، شامل معرفی این فیلم‌هاست: قصه‌ی پاییزی (اریک رومر)، فیلم هشت میلیمتری (جوئل شوماکر) و چای با موسولینی (فرانکو زفیرلی). «فیلم‌های روز» به همت فرزاد فربد و علی‌رضا خاکسار، شامل نقد و بررسی جنایت واقعی (کلینت ایستوود) و تانگو (کارلوس سائورا) با نقدهایی ترجمه‌شده است.

بررسی تئوریک خشت و آینه (ابراهیم گلستان) توسط مجید اسلامی در هفت صفحه، در قالب مجموعه مطالبی خواندنی زیر عنوان «مفاهیم نقد فیلم» آمده است. بررسی بیست فیلم نوروزی تلویزیون توسط احمد امینی در ادامه چاپ شده، که بعضی‌های‌شان چند بار و هر بار با ممیزی متفاوتی پخش شده‌اند، مانند بازگشت به آینده3 (رابرت زمکیس)، سرقت الماس (پیتر ییتز)، پرندهباز آلکاتراز (جان فرانکن‌هایمر) و... بخش‌های «گزارش اکران» از محسن بیگ‌آقا، «نامه‌ها»، «همسایه‌ها» و «فرهنگ بازیگران خارجی» از احمد امینی در ادامه آمده‌اند.

بخش «سایه‌ی خیال» به همت حمیدرضا صدر، به مناسبت 110سالگی چارلی چاپلین، شامل مرور آثار او و مطالبی ترجمه‌شده درباره‌ی جنبه‌های مختلف زندگی‌اش، از جمله فعالیت‌های سیاسی، است. صدر در مقدمه‌ی این بخش چنین توضیح داده است: «چارلز اسپنسر چاپلین (1977‌-‌1899) 110ساله شد. فیلم‌هایش - خوب یا بد، کسالت‌بار یا نشاط‌آور - با تاریخ سینما جلو آمدند و نسل‌های مختلف را درنوردیدند. او یگانه فیلم‌ساز/ بازیگری بود که همه‌ی مرزهای سنی، قومی و ملی را شکست و در سراسر دنیا طرف‌دار داشت و دارد. فیلم‌خانه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی هیچ‌گاه چاپلین را کنار نگذاشتند و تماشاگران کم‌سن‌وسال، ولگرد تنهای او را فراموش نکردند. مناسبت دوم تهیه‌ی این مجموعه، تماشای همه‌ی فیلم‌های کوتاه چاپلین بود که یادداشت‌های مربوط به منتخب این فیلم‌ها - عمدتاً شامل آثار صامت او - عرضه شده است. سایر بخش‌ها شامل گوشه‌هایی از زندگی چاپلین است که در منابع ترجمه‌شده در ایران کم‌تر مورد اشاره قرار گرفته و فعالیت‌های سیاسی و جنجال‌های زندگی خصوصی‌اش را شامل می‌شود. به هر حال این مجموعه توسط کسی تهیه شده که "چاپلین‌باز" نیست و علاقه‌مندان چاپلین می‌توانند پس از خواندن این مجموعه به همان منابع موجود خود مراجعه کنند و به ستایش چاپلین بپردازند.»

شماره‌ی 236: 20 خرداد 1378 (فوقالعاده‌ی بهار)

 روی جلد تصاویری از عباس کیارستمی سر صحنه‌ی طعم گیلاس، و مهتاب کرامتی و ابوالفضل پورعرب در مردی از جنس بلور (سعید سهیلی) چاپ شده، همراه تیترهایی مانند پرونده‌ی یک فیلم: طعم گیلاس، یک مستند خارجی درباره‌ی سیدمحمد خاتمی، هویت و خشونت در کمیته‌ی مجازات، نخستین فیلم‌ساز زن جهان و... آمده است. سرمقاله‌ی این شماره درباره‌ی وضعیت نابه‌سامان پست در ایران و ارسال بسته‌های پستی به داخل و خارج کشور است.

طعم گیلاس«پرونده‌ی یک فیلم» به طعم گیلاس اختصاص دارد. با مطالبی از هوشنگ گلمکانی، مجید اسلامی، حمیدرضا صدر، بهزاد عشقی، احمد طالبی‌نژاد، فرزاد پورخوش‌بخت، علی افصحی، احمد شاملو، جاناتان رزنبام، رجر ایبرت، جولیان گرافی، یادداشت‌هایی از منتقدان معروف خارجی، گفت‌وگو با همایون پای‌ور، همایون ارشادی، میرحسین نوری طلبه‌ی فیلم، و گفت‌وگویی مفصل در ده صفحه با کیارستمی توسط مجید اسلامی، هوشنگ گلمکانی، مسعود مهرابی، جهان‌بخش نورایی و عباس یاری. گلمکانی در مقدمه‌ی گفت‌وگو با کیارستمی چنین نوشته است: «باز می‌خواستیم بنویسیم که عباس کیارستمی کم‌تر تن به گفت‌وگو با مطبوعات داخلی می‌دهد. می‌خواستیم بنویسیم که هر وقت برای نمایش فیلم‌هایش به کشورهای دیگر می‌رود، حساب مصاحبه‌هایی که با رسانه‌های هر کشور می‌کند از دست خودش هم درمی‌رود اما در داخل، اغلب از مصاحبه می‌گریزد... اما این بار هم کیارستمی پس از یک مقاومت کوتاه اولیه، تسلیم شد تا - همان طوری که خودش در این مصاحبه گفته - یکی از اعضای گروه "گفت‌وگونکنندگان" تلقی نشود...» کیارستمی در توضیح و در پاسخ به جهان‌بخش نورایی که برداشتش را از آزرده شدن به خاطر پایان فیلم ابراز کرده بود، چنین گفته است: «...من به همین دلیل از گفت‌وگو پرهیز می‌کنم که فکر می‌کنم حرف‌های کارگردان، در راه ایجاد ارتباط میان فیلم و تماشاگر مزاحمت ایجاد می‌کند. اما برای این‌که اعلام کنم من جزو گفت "گفت‌وگونکنندگان" نیستم، به این گفت‌وگو تن دادم. فیلم حالا از من جدا شده و من حتی به‌زحمت می‌توانم تماشاگرش هم باشم، چون هم التهاب دارم، هم وابستگی دارم، هم خاطرات مزاحم دارم. بنابراین یک تماشاگر عادی فیلمم هم نمی‌توانم باشم. اما مطلقاً به گفت‌وگو درباره‌ی فیلم اعتقاد ندارم. تصورم این است که بخش ناخودآگاه ذهن، همیشه مؤثرتر و قوی‌تر است. من این‌ها را کنار می‌گذارم و گاهی یک اتفاق است که باعث ساخته شدن فیلم می‌شود...»

در ادامه‌ی جریان نامه‌های ابراهیم گلستان، جمشید اکرمی و علی آرین در پاسخ به بهاریه‌ی آیدین آغداشلو، که با کنایه به منتقدان گلستان اشاره کرده بود، هر کدام مطالبی نوشته‌اند. احمد طالبی‌نژاد تحلیلی بر بهترین فیلم‌های زندگی منتقدان در سال 77 با عنوان «تاریخ راه خودش را می‌رود» نوشته و احمد امینی گفت‌وگویی با چنگیز جلیلوند انجام داده است. به مناسبت سالگرد دوم خرداد، محسن بیگ‌آقا مطلبی درباره‌ی مستند رییسجمهور مردم، فیلمی 52دقیقه‌ای درباره‌ی رییس‌جمهور وقت محمد خاتمی، که در جریان جشنواره‌ی فیلم مارسی آن را دیده، نوشته است. گفت‌وگویی با زنده‌یاد حسین پناهی انجام شده ولی شهلا زرلکی گفت‌وگوکننده، در مقدمه توضیح داده که پناهی ضمن پاسخ به سؤال‌ها، در متنی جداگانه نیز خودش با خودش مصاحبه کرده است!

بخش «خشت خام» به‌ همت پیروز کلانتری، شامل مطلبی از کلانتری و مرور فیلم‌های مستند مردم‌شناسی/ اجتماعی ایران در جشنواره‌ی «سینما دو رئل» پاریس، صحبت‌های ابراهیم مختاری درباره‌ی فیلم‌های جشنواره، گفت‌وگو با کامران شیردل داور این جشنواره، گفت‌وگو با فرشاد فداییان مستندساز و گفت‌وگو با محمود شکراللهی تهیه‌کننده‌ی فیلم مستند در فرانسه است. بخش «نمای درشت» به ‌طور استثنا به این شماره‌ی ویژه منتقل شده و شامل نقد و بررسی قماربازان (جان دال) با مطالب سعید عقیقی، امیر عزتی و نقد ترجمه‌شده‌ی راجر ایبرت است. گزارش یازدهمین جشنواره‌ی توکیو از هوشنگ راستی، گزارش بیست‌ودومین جشنواره‌ی گوتنبرگ از علی نادری و گزارش بیست‌ودومین جشنواره‌ی قاهره از بهرام پاکزاد در ادامه آمده‌اند.

امید نجوان گزارشی از فیلم‌های به‌اصطلاح غیرمجاز موجود در فروشگاه‌های نوارهای ویدئویی در ایران نوشته و سعید منوچهری گفت‌وگویی مفصل با دکتر احمد الستی درباره‌ی مجتمع‌های سینمایی و تحولات آن زمان در زمینه‌ی صدا و تصویر انجام داده است. شهرام جعفری‌نژاد هم به بررسی چند فیلم زوج محبوبش لورل و هاردی پرداخته است. در بخش «مباحث تئوریک» مطلبی از ایرج کریمی در ادامه‌ی بحث تیپ و فرد، درباره‌ی کمیته‌ی مجازات (علی حاتمی)، و در ادامه زندگی‌نامه‌ی اینگرید برگمن با ترجمه‌ی آنتونیا شرکا آمده است. شهزاد رحمتی شرح ساخت پس از باران (1999) را توسط تاکاشی کوئیزومی که 28 سال دستیار آکیرا کوروساوا بود و به احترامش فیلم نساخت، نوشته است. فیلم‌نامه‌ی آن را کوروساوا نوشته بود و پیش از مرگش نتوانست آن را بسازد. زنده‌یاد دکتر هوشنگ کاوسی هم مطلبی درباره‌ی آلیس گی-بلاشه فیلم‌ساز نوشته است. گفت‌وگویی داشته‌ایم با مصطفی رزاق‌کریمی و فرهاد ورهرام، کارگردانان فیلم بلند مستند یاد و یادگار برای شبکه‌ی جهانی سحر. «معرفی و نقد کتاب» و «توی ویترین» به همت اصغر یوسفی‌نژاد نیز از بخش‌های دیگر شماره‌ی عادی هستند که به این شماره منتقل شده‌اند.

کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:

https://telegram.me/filmmagazine

آرشیو

کتاب کاریکاتورهای مسعود مهرابی منتشر شد
فیلم ۷۶۰۰ به نویسندگی و کارگردانی بهروز باقری
 اولین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه عباس کیارستمی برگزار شد
فیلم خانه ماهرخ ساخته شهرام ابراهیمی
فیلم گیج گاه کارگردان عادل تبریزی
فیلم جنگل پرتقال
fipresci
وب سایت مسعود مهرابی
با تهیه اشتراک از قدیمی‌ترین مجله ایران حمایت کنید
فیلم زاپاتا اثر دانش اقباشاوی
آموزشگاه سینمایی پرتو هنر تهران
هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
گروه خدمات گردشگری آهیل
جشنواره مردمی عمار
جشنواره انا من حسین
آموزشگاه دارالفنون
سینماهای تهران


سینمای شهرستانها


آرشیوتان را کامل کنید


شماره‌های موجود


نظر شما درباره سینمای مستقل ایران چیست؟
(۵۳)

عالی
خوب
متوسط
بد

نتایج
نظرسنجی‌های قبلی

خبرنامه

به خبرنامه ماهنامه فیلم بپیوندید: