
كارنامهی ماهنامهی «فیلم» در سال 1395 حاوی یک تفاوت شکلی و یک تفاوت فنی است که با توجه به وضعیت عمومی رسانهها در جهان و ایران، میتواند نقطهی عطفی در تاریخ انتشار مجله تلقی شود. این دو تغییر که هر دو با هم و در آغاز سیوپنجمین سال انتشار مجله اتفاق افتاد، ضرورتی گریزناپذیر بود. یکی تمامرنگی شدن صفحههای مجله و دیگری طراحی و راهاندازی اپلیکیشن اختصاصی ماهنامهی «فیلم» که انتشار نسخهی مجازی مجله روی این نرمافزار و امکان خرید آنلاین آن را امکانپذیر کرده است. اما سنت انتشار فهرست سالانه را نیز ادامه دادهایم زیرا معتقدیم تداوم انتشار مجله و حجم مطالب منتشرشده در هر سال این امر را یک ضرورت انکارناپذیر کرده است. اگر طبیعت مطبوعات ذهن را متوجه «تاریخ مصرف» میکند، از آنجا که ماهنامهی «فیلم» بهنوعی مرجع تاریخ سینمای ایران در دهههای گذشته شده، وجود چنین راهنما و کلیدی برای استفاده از آن در سالهای پس از تاریخ انتشارش نیز یک ضرورت است.
اكنون در سیوپنجمین سال انتشار مجله به سر میبریم. ماهنامهی «فیلم» دورههای مختلفی را از سر گذرانده اما تلاش شده همچنان روح همیشگی آن حفظ شود. البته شاید حتی نیازی هم به تلاشی غیرعادی نبوده، زیرا بدنهی اصلی مجله در این سالها حفظ شده، همكاران جدیدی به مجله پیوستهاند و اندكی از آنها رفتهاند اما بیشترین تعداد همكاران پرسابقه، همچنان در همین مجله قلم میزنند و جوانترها هم خون تازه به آن تزریق میكنند. نوآوری و جوانگرایی همراه با حفظ ریشهها روش و سیاست و روحیهی همیشگی ماهنامهی «فیلم» بوده است. نمونهاش همین انتشار مرتب فهرستهای سالانهی مطالب مجله است كه از همان آغاز بیوقفه پیگیری و اینك تبدیل به یك سنت شده است. سالهای اول چند صفحهای از آخرین شمارهی هر سال به این كار اختصاص داشت. از ابتدای دههی 1370 كه صفحههای مجله افزایش پیدا كرد این كارنامه در شانزده یا بیست صفحه یا بیشتر، به شكل یك فهرست ساده و مستقل منتشر میشد كه برای مشتركان و سایر خوانندگان علاقهمند فرستاده میشد. اما كمالگرایی و نوگرایی ادامه پیدا كرد و از چند سال پیش سعی كردیم فهرستهای سالانه را با افزودن پروندههایی خواندنی و متفاوت به عنوان نوعی ضمیمه یا مكمل، به مجموعههایی جذاب تبدیل كنیم. در واقع از فهرست مطالب سال 1383 که در تیرماه 84 منتشر شد و این ماه تبدیل شد به موسم دائمی انتشار فهرست سالانه، این فهرست در قالب یک شمارهی مستقل عرضه میشود. بیشتر مطالب تكمیلی این شمارههای فهرست را در این سالها، نوشتههایی خواندنی و ساده و نهچندان تخصصی تشكیل دادهاند كه قرار است برای عموم علاقهمندان سینما جذاب و در عین حال دربردارندهی اطلاعات جالبی باشند، و علاقهمندان جدیتر سینما هم كه نگاهی تخصصیتر به این مقوله دارند، توجهشان به آنها جلب شود؛ مجموعههایی که به طبیعت «فهرست» که این شمارهها برای عرضهی آن منتشر میشوند نزدیک باشند.
برای این سیزدهمین فهرست مستقل سالانه، علاوه بر فهرست مطالب یكسالهی مجله، این بار هم دو مجموعهی تكمیلی خواندنی که تداركش را از فهرست سال گذشته آغاز کرده بودیم ادامه دادهایم و این مجموعه را در فهرستهای سالهای آینده هم ادامه میدهیم؛ مروری بر برندگان اسكار و جشنوارهی فجر از آغاز تا كنون - رشته به رشته؛ البته رشتههایی كه بیشتر مورد توجه اكثر دوستداران سینماست و نه ر شتههای فنی و تخصصی. در گام نخست، به سراغ محبوبترینِ این رشتهها یعنی بازیگری رفته بودیم و با توجه به قدمت اسكار و جشنوارهی فجر، چون نمیخواهیم فقط به چاپ فهرستی قناعت كنیم، هر رشته را در یك شماره پوشش میدهیم. پارسال رشتهی بهترین بازیگر مرد نقش اصلی را مرور کردیم و امسال به سراغ فهرست بهترین بازیگران زن نقش اصلی رفتهایم... و همین طور جلو میرویم تا زمانی كه اكثریت خوانندگان بگویند بس است!
اما در این شماره علاوه بر فهرست سالانه و دو بخش تکمیلی همیشگی، دو بخش دیگر هم داریم. سال گذشته پس از درگذشت عباس کیارستمی، همکارمان مینا اکبری گاهشمار سیر این رویداد غمانگیز را ثبت کرد و با توجه به گشوده بودن و بحثانگیز بودن پروندهی پزشکی فیلمساز نامدار سینمای ایران، این بار گاهشمار این پرونده طی سال گذشته مرور شده و با توجه به نزدیک بودن سالگرد درگذشت کیارستمی به زمان انتشار این شماره، چاپ این گاهشمار را به این شماره موکول کردیم. بخش پایانی هم گفتوگوهایی با کارگردان، فیلمبردار و بازیگر مفتآباد است که از آغاز امسال در گروه سینمایی هنر و تجربه روی پرده آمده و یکی از موفقترین فیلمهای این گروه شده و نمایشش کماکان ادامه دارد.
امیدواریم فهرست سالانهی امسال هم بتواند به عنوان یك منبع و مرجع پاسخگوی نیاز خوانندگان پیگیر برای دسترسی آسان و سریع به مطالب مورد نظرشان باشد و مطالب پیوست آن هم مورد توجه خوانندگان قرار بگیرد.