جیغی كه مسئله‌ساز شد

خانه‌ای كه هرگز نمی‌میرد

صنعت سینمای كشور چین سیستم درجه‌بندی فیلم‌ها را ندارد. این در حالی است كه منتقدان و برخی از فیلم‌سازان چینی از وجود سانسور در سینمای كشور صحبت می‌كنند. در حالی كه صحبت درباره لزوم لغو سانسور سال‌هاست كه از مسائل مهم مورد بحث در چین است، مدتی است صحبت درباره سیستم درجه‌بندی فیلم‌ها و ضرورت وجود آن هم در رسانه‌های گروهی و دست‌اندركاران سینمایی مطرح شده است.
رسانه‌های گروهی چین خبر می‌دهند كه در ماه‌های اخیر درخواست برای اعمال سیستم درجه‌بندی فیلم‌ها افزایش یافته و هر روز كه می‌گذرد این درخواست پررنگ‌تر می‌شود. اهل فن می‌گویند این درخواست ملی برای حمایت از سلامت روحی و روانی كودكان و نوجوانان است. با آن‌كه برای بسیاری از دوست‌داران سینما در سطح جهانی باعث تعجب است كه در كشور چین چیزی به نام سیستم درجه‌بندی فیلم‌ها وجود ندارد، اما واقعیت امر حكایت از غیبت چندساله‌ی این سیستم در پرجمعیت‌ترین كشور جهان می‌كند. در غیبت رسمی چنین سیستمی است كه سینمایی در منطقه‌ی ژین‌ژیان چین در یك اقدام فردی و مستقل اولین قدم را برای برقراری سیستم درجه‌بندی فیلم‌ها برداشته است. این سینما سیستم درجه‌بندی خاص خود را پایه‌گذاری كرده است و هدف آن حمایت از كودكان و نوجوانان و تلاش برای جلوگیری از تماشای فیلم‌های نامناسب برای این قشر سنی است.
مسئولان این سینما زمانی به فكر اعمال سیستم درجه‌بندی افتادند كه گریه و جیغ تعدادی از تماشاگران كوچولوی سینما در حین پخش یك فیلم، باعث آزردگی خاطر بقیه تماشاگران شد. از سوم ماه اوت به این طرف، زنجیره سینمایی «اورامقی» برای فیلم‌هایی كه نمایش می‌دهد قانون درجه‌بندی سنی را اعمال می‌كند. به این ترتیب، شش سینمای فعال این زنجیره فقط مخاطبان فیلم‌های سینمایی را به داخل سالن‌های نمایش راه می‌دهند. سیستم درجه‌بندی سنی تماشاگران شامل G (فیلم‌هایی برای عموم تماشاگران) و PG-13 می‌شود. بر اساس این درجه‌بندی تماشاگران زیر سیزده سال حتماً باید همراه والدین خود یا یك بزرگ‌تر وارد سالن سینما شوند.
اعمال سیستم درجه‌بندی از سوی این زنجیره‌ی سینمایی در حالی است كه مقامات رسمی چین هنوز حرفی از اعمال چنین سیستمی در دایره‌ی سینمایی كشور نزده‌اند. طبق قانونی كه هم اكنون در چین وجود دارد، تمام فیلم‌های سینمایی برای عموم تماشاگران نمایش داده می‌شود و محدودیت سنی برای تماشای آن‌ها وجود ندارد. در شرایطی كه فیلم‌ها از نظر سیاسی مشمول سانسور می‌شوند یا اجازه‌ی نمایش عمومی نمی‌گیرند، مسئولان سینمایی قدرت تصمیم‌گیری درباره حذف صحنه یا صحنه‌هایی از فیلم‌های سینمایی را دارند. طبق قوانین موجود در كشور، فیلم‌هایی كه مناسب حال كودكان و نوجوانان نباشد اجازه‌ی نمایش عمومی نمی‌گیرند.
برخی از فعالان محلی در صنعت سینما بر این باورند كه اگر یك سیستم درجه‌بندی قابل‌قبول و مناسب وجود داشته باشد تا حد زیادی از درجه‌ی سانسور فیلم‌ها كاسته خواهد شد و فیلم‌سازان فضای مناسب‌تری برای كار پیدا خواهند كرد. تحت چنین شرایطی امكان ساخت فیلم‌های بهتری هم فراهم خواهد شد. اما تا زمانی كه مسئولان رسمی در این رابطه كاری انجام دهند، احتمالاً سالن‌های نمایش در سراسر چین باید از قوانین خوددرآوردی خویش پیروی كنند.
سیاست اعمال سیستم درجه‌بندی در چین پس از آن به صورت یك موضوع جدی درآمد كه شماری از تماشاگران كودك و نوجوان فیلم خانه‌ای كه هرگز نمی‌میرد ریموند ییپ وحشت كرده و صدای جیغ آن‌ها بلند شد. این فیلم روحی سه‌بعدی، درباره خانه‌ی جن‌زده‌ای است كه در یكی از محله‌های كم‌رفت‌وآمد و متروك شهر پكن قرار دارد. اهالی محل بر این باورند كه این خانه از زمان انقلاب كمونیستی در سال 1949 جن‌زده شده است. وحشت تماشاگران كوچولو از صحنه‌های ترسناك فیلم باعث وحشت بزرگ‌ترها شد و نمایش فیلم را برای دقایقی مختل كرد.
نمایش عمومی فیلم‌های ترسناك و دلهره‌آور برای سالیان دراز در چین ممنوع بود و سینماها اجازه‌ی نمایش فیلم‌های این ژانر را نداشتند. اما از زمانی كه دولت اصلاح‌طلب جدید فیلم‌سازان را تشویق به ساخت فیلم‌هایی متنوع در ژانرهای مختلف كرده است، اداره‌ی سانسور كار چندانی با فیلم‌های ترسناك و دلهره‌آور ندارد. چند سال قبل بود كه دولت مركزی تلاش خود را برای تولید فیلم‌هایی آغاز كرد كه در بین تماشاگران محبوبیت دارند و این سیاست جواب مثبت خود را داده است.
اهل فن عقیده دارند اعمال سیستم درجه‌بندی سنی به احتمال زیاد باعث منع تماشای فیلم دوران كوچك 3.0 نیز خواهد شد. گو جینگ مینگ كارگردان این فیلم است كه افسانه‌ای در باب عشق و دریانوردی را تعریف می‌كند. از این فیلم به عنوان نسخه‌ی چینی فیلم آمریكایی جنسیت و شهر یاد می‌شود كه با شرایط این كشور آسیایی منطبق شده است.
یائو لین از مسئولین زنجیره‌های سینمایی كشور به رسانه‌های محلی می‌گوید: «سینمای ما در محدوده مسكونی و شلوغ شهر قرار دارد و معنی‌اش این است كه پدرومادرها بچه‌های‌شان را هم برای تماشای فیلم‌ها، همراه خود به سینما می‌آورند. این موضوع به‌ویژه در ایام تابستان شكل گسترده‌تری به خود می‌گیرد. در این ایام بچه‌ها دو ماه تعطیلی دارند و باید یك جوری اوقات فراغت‌شان بگذرد.» وی هم‌چنین به این نكته اشاره می‌كند كه درجه‌بندی سنی فیلم‌ها كار چندان ساده و آسانی نیست: «زیرا هیچ تضمین قانونی برای انجام آن و اجرایی شدن عملیات وجود ندارد.»
فروشندگان بلیط سینماها گزارش می‌دهند كه در زمان نمایش عمومی خانه‌ای كه هرگز نمی‌میرد ازدحام عجیبی جلوی سینماهای نمایش‌دهنده وجود داشته و خانواده‌ها برای خرید بلیط از سروكول هم بالا می‌رفته‌اند.آن‌ها این شلوغی را یك جور شورش و خشم معرفی می‌كنند كه با خشونت همراه بوده است. یكی از تحلیلگران سینمایی می‌گوید: «اگر ما قوانین جدید را مثل آگهی‌های تبلیغاتی در معرض دید عموم قرار دهیم، بسیاری از پدرومادرها از محتوای آن‌ها مطلع شده و با درك بهتری بچه‌های خود را به تماشای فیلم‌ها می‌برند و در این حالت وقتی درجه‌بندی سنی هر فیلمی مشخص باشد، خانواده‌ها هم از آن‌ها حمایت خواهند كرد. ال‌ای‌دی‌هایی كه در سالن‌های نمایش به تبلیغ انواع و اقسام كالاهای مصرفی می‌پردازند، می‌توانند نقش مهمی در توضیح سیستم درجه‌بندی بازی كنند.»
یكی از تماشاگرانی كه برای تماشای فیلم مورد علاقه‌اش در حال ورود به سالن سینماست، می‌گوید: «پسر یازده ساله من از صحنه‌های اكشن كارتون‌هایی كه از تلویزیون دیده تقلید می‌كند. حالا فكرش را بكنید كه بعد از تماشای فیلم‌های سینمایی چه كار خواهد كرد. ما حتماً به سیستمی نیاز داریم كه بگوید كدام فیلم مناسب حال بچه‌های‌مان است و كدام فیلم خیر.»
چین نزدیك به دو دهه قبل برای عضویت در بازار جهانی تجارت قانون تازه‌ای وضع كرد. بر اساس این قانون هر سال بیش از بیست فیلم خارجی (معمولاً هالیوودی) اجازه‌ی نمایش عمومی در سینماهای كشور را دارند. با اجرای این سیاست، تعداد بیش‌تری فیلم خارجی به تماشاگران چینی معرفی شده است. با گذشت زمان مشخص شده كه نمایش عمومی فیلم‌های خارجی، ضرورت اجرای سیستم درجه‌بندی فیلم‌ها را به صورت یك اولویت جدی درآورده است. این در حالی است كه بسیاری در صنعت فیلم، مدت‌هاست كه منتظر یك سیستم طبقه‌بندی‌شده نمایش محصولات سینمایی هستند. آن‌ها می‌گویند در شرایط جدید اعمال این سیستم جزو ضروریات روز است. به باور آن‌ها، این سیستم نفوذ سانسور را هم تا حد زیادی كاهش می‌دهد. در یك نظرخواهی كه اكتبر سال قبل از تماشاگران سینما انجام شد، نود درصد آن‌ها از اجرای طرح سیستم درجه‌بندی سنی فیلم‌ها حمایت كردند. این نظرخواهی می‌تواند پایه‌ی كار مسئولان رسمی برای اجرای این طرح قرار گیرد.