سینمای جهان » چشم‌انداز1398/05/09


امید به شکوفایی سینمای اندونزی

کارزار ابرقهرمان اندونزیایی با همتایان هالیوودی

کیکاوس زیاری
جوکو انوار

 

سینماگران اندونزی از جوکو انوار به عنوان امید جدول گیشه‌ی نمایش سینماهای کشور نام می‌برند. فیلم‌هایی که او می‌سازد، همیشه فروش‌ خوبی در سینماها دارند و با استقبال بالای تماشاگران روبرو می‌شوند. رسانه‌ها انوار را پشتیبان عمده و نگه دارنده اصلی صنعت سینمای کشور می‌دانند. حالا این فیلم‌ساز اعلام کرده به دنبال خلق یک ابرقهرمان بومی برای تماشاگران علاقمند در اندونزی است. برای کشوری که عنوان چهارمین کشور شلوغ و پرجمعیت جهان را به خود اختصاص داده، وجود یک ابرقهرمان بومی از ضروریات به نظر می‌رسد. انوار هم مثل بسیاری از سینماگران کشورش می‌داند که داستان‌های مصور ابرقهرمانانه مختص هالیوود است و آن‌ها بهتر از هر کس می‌توانند دست به خلق ابرقهرمانانه‌های فناناپذیر و شکست ناپذیر بزنند. اما این فیلم‌ساز باور دارد که مردم اندنزی هم می‌توانند ابرقهرمان خاص خود را داشته باشند؛ ابرقهرمانی که به زبان همین مردم حرف می‌زند و برای همین مردم دست به کارهای محیرالعقول باور نکردنی می‌زند. انوار برای این منظور به سراغ شخصیت‌هایی می رود که در پنجاه سال گذشته، چهارمین کشور پرجمعیت دنیا را به شور و وجد آورده و شگفت‌زده شان کرده است.

به گفته انوار: «این‌ها کاراکترهایی هستند که امید اندونزیایی‌ها را نمایندگی کرده و پاس می‌دارند. شاید کم‌تر کسی این نکته را بداندکه از سال 1954 تا به امروز، نویسندگان اندونزیایی بیش از 500 کاراکتر کمیک استریپ خلق و معرفی کرده‌اند. ما هم برای خودمان ابرقهرمانانی داریم که شبیه ابرقهرمانان داستان‌های مصور آمریکایی هویتی دوگانه دارند و در زمان وقوع خطر لباس عوض کرده و تبدیل به ابرقهرمانانی شکست‌ناپذیر می‌شوند. فکر می‌کنم الان وقتش رسیده که تعدادی از این ابرقهرمانان را وارد یک سری ماجراجویی سینمایی روی پرده کنیم.»

آبیمانا آریاساتیا منتقدان ادبی به این مسئله اشاره می‌کنند که طیف وسیع و متنوعی از نویسندگان و هنرمندان بومی، طی دهه‌های گذشته دست به خلق مجموعه‌‌های جذاب از قهرمانان دوست داشتنی زده‌اند. این قهرمانان در داستان‌های مصوری ظاهر شده‌اند، که توسط شرکت‌های مختلف انتشاراتی پخش و منتشر شده‌اند. مردم عادی هم از علاقمندان پروپا قرص این داستان‌های مصور هستند. در چند سال اخیر که بلاک باسترهای ابرقهرمانانه هالیوودی سروصدای زیادی در سطح بین‌المللی به راه انداخته‌اند، صنعت سینمای اندنزی هم به فکر بهره‌گیری از گنجینه کمیک استریپ خود افتاده است.

بحث تولید فیلم های ابرقهرمانانه از اواخر ماه آگست، شکل و رنگ جدی به خود گرفت. در این تاریخ بود که گوندالا اکران عمومی شد. از مدت‌ها قبل همه در انتظار نمایش عمومی فیلم بودند به کارگردانی انوار که داستانش درباره ابرقهرمانی بومی بود؛ ابرقهرمانی که دنبال اجرا و احیای عدالت است و قلبی پاک دارد. ابرقهرمان این فیلم، اولین‌بار در اواخر دهه‌شصت بود که در یک داستان مصور به مردم کشور معرفی شد. انوار می‌گوید: «امیدوارم که این حرکت، آغازکننده‌ی یک موج دنباله دار باشد. حتی برای کسانی که تا به حال هیچ یک از داستان‌های مصور گوندالا را نخوانده‌اند، ابرقهرمان این داستان موجودی بی‌باک و بسیار توانا به حساب می‌آید؛ به نوعی، او چشم امید اندونزیایی‌ها به حساب می‌آید. با گوندالا وارد راهی شده‌ایم که می‌تواند کمک بسیار زیادی به احیای صنعت سینمای بومی‌مان کند. این ابرقهرمانان می‌توانند نجات دهنده ما اهالی سینما هم باشند.»

نگاهی به وضعیت جدول فروش سینماهای اندنزی می‌تواند کمک کند تا اصرار انوار و همکارانش برای تولید فیلم‌های ابرقهرمانانه بهتر درک شود. در سال‌های اخیر سینماهای کشور دراختیار و تحت تسلط اکشن‌های کمیک استریپ شرکت فیلم‌سازی مارول بوده‌اند. طی ماه‌های گذشته، انتقام‌جویان: جنگ ابدیت و انتقام‌جویان: پایان بازی فروش‌هایی 25 و 33 میلیون دلاری در جدول گیشه نمایش سینماهای اندونزی داشته‌اند. شاید چنین رقم‌هایی در مقایسه با فروش‌های کلان این فیلم‌ها در آمریکا، اروپا و چین اندک به‌نظر برسد، اما تحلیل‌گران اقتصادی در اندونزی می‌گویند این رقم‌ها حداقل دو برابر رقم فروش بهترین محصولات داخلی هستند. با این حساب باید گفت فروش دو فیلم اخیر در اندونزی، حکم یک فروش کلان و دور از انتظار را دارد.

گوندالا منتقدان سینمایی از اقدام انوار به عنوان جنگ اعلام نشده او علیه ابرقهرمانان مارول یاد می‌کنند. آن‌ها هم امیدوارند انوار بتواند در این جنگ اعلام نشده رقابت خوبی با این بلاک باسترهای خوش ساخت انگلیسی زبان داشته باشد. همزمان، آن‌ها از چالش‌های پیش روی صنعت سینمای داخلی با هالیوودی‌ها در این ستیز نابرابر حرف می‌زنند و نگرانی‌هایی در این رابطه دارند. اما به نظر می‌رسد که کارزار اصلی شروع شده و طرف اندنزیایی قصد عقب نشینی ندارد. دلیلش هم عزم انوار برای تبدیل گوندالا به یک مجموعه دنباله‌دار سینمایی است، درست مثل همان کاری که مارولی‌ها کرده‌اند.

یکی از مهم‌ترین چالش‌های سینماگران اندونزی تهیه‌ی سرمایه کافی برای تولیدات ابرقهرمانانه‌شان است. رسانه‌های بومی با اشاره به هزینه‌های کلان 200 میلیون دلاری اکشن‌های هالیوودی، به این موضوع مهم می‌پردازند که تهیه‌کنندگان اندونزیایی چنین پول‌هایی برای ساخت بلاک باسترهای خود ندارند. به صورت طبیعی، هنرمندان بومی نمی‌توانند به رقابتی برابر با رقبای خود بپردازند. با این وجود، انوار نگاه دیگری به ماجرا دارد: «درست است که نمی‌توانیم رقابت کنیم و انجام چنین کاری بسیار سخت است، اما می‌توانیم به تماشاگران داخلی محصولی بومی ارائه کنیم که شخصیت‌ها، روابط، داستان‌ها و مضمون‌شان مربوط به خود آن‌هاست و به راحتی می‌توانند با آن‌ها همذات پنداری کنند. این شخصیت‌ها و موضوع‌ها در ارتباط نزدیک با زندگی روزمره همین مردم هستند و این نکته مهمی است.»

از قرار معلوم، برگ برنده‌ی انوار کارایی خودش را نشان داده است. آبیمانا آریاساتیا ستاره محبوب و موردعلاقه مردم، نقش اصلی گوندالا را بازی کرده است. از او به عنوان امید و سلطان جدول گیشه یاد می‌شود. آریاساتیا در نقش جوانی به نام گوندالا، آدمی معمولی است که می‌تواند تبدیل به یک مامور گارد امنیتی بزن بهادر شود. شاید کارهایی که انجام می‌دهد بسیار شبیه همان کارهایی باشد که سوپرمن و بتمن و تور و دیگر ابرقهرمانان هالیوودی انجام می‌دهند، اما او کسی‌ست که از دل جامعه اندونزی برخاسته و با درد و رنج و خواسته‌های آنان آشنایی نزدیکی دارد و می‌خواهد مشکلات همین مردم را حل کند. یک فرق بزرگ گوندالا با کمیک استریپ‌های مارول، موزیکال بودن آن است! انوار برای فیلمش از موسیقی و آهنگ استفاده زیادی کرده است. علت استفاده از عنصر موسیقی هم به علاقه عمومی مردم اندونزی به موسیقی و ترانه برمی‌گردد. شاید برای تماشاگران غیر اندنزیایی پذیرش این نکته سخت باشد که ابرقهرمان داستان وسط ماجرا ناگهان بزند زیر آواز! اما مردم کشور یک ابرقهرمان ماجراجو و آوازخوان را خیلی بیش‌تر دوست دارند.

برای جمعیت 265 میلیونی اندنزی، سینما یکی از سرگرمی‌های جذاب است. استقبال از فیلم‌های سینمایی راه را برای سرمایه‌گذاری در زمینه احداث سالن‌های سینما نیز هموار کرده است. در سال 2014 فقط 800 سالن سینما در اندونزی وجود داشت اما در سال جاری این تعداد به رقم 1700 سالن رسیده است. دولت تسهیلاتی برای سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد و آن‌ها را ترغیب و دعوت به ساخت سالن‌های سینما کرده است. کره‌ای‌ها در این راه زودتر از بقیه دست به کار شده و شرکت معروف فیلم‌سازی سی جی اینترتینمنت هم اکنون در حال احداث تعداد زیادی سالن سینما در اندونزی است. قرار است تا سه‌سال دیگر تعداد سالن‌های سینمای کشور به رقم دور از انتظار 3 هزار برسد. هدف انوار و همکارانش این است که با تولید محصولات جذاب و تماشاگر پسند، این سالن‌های نمایش را پر کرده و بگردانند. او با لحنی مطمئن می گوید: «بازار خیلی سریع در حال رشد است و به عنوان فیلم‌سازان اندونزیایی باید این اطمینان را به تماشاگران بدهیم که محصولات بومی در این سینماها به آن‌ها ارائه می‌شود.»

کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:

https://telegram.me/filmmagazine

جدیدترین‌ها

آرشیو

مینی سریال نهنگ سفید، پخش از نمافیلم
کتاب کاریکاتورهای مسعود مهرابی منتشر شد
فیلم ۷۶۰۰ به نویسندگی و کارگردانی بهروز باقری
 اولین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه عباس کیارستمی برگزار شد
فیلم خانه ماهرخ ساخته شهرام ابراهیمی
فیلم گیج گاه کارگردان عادل تبریزی
فیلم جنگل پرتقال
fipresci
وب سایت مسعود مهرابی
با تهیه اشتراک از قدیمی‌ترین مجله ایران حمایت کنید
فیلم زاپاتا اثر دانش اقباشاوی
آموزشگاه سینمایی پرتو هنر تهران
هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
گروه خدمات گردشگری آهیل
جشنواره مردمی عمار
جشنواره انا من حسین
آموزشگاه دارالفنون
سینماهای تهران


سینمای شهرستانها


آرشیوتان را کامل کنید


شماره‌های موجود


نظر شما درباره سینمای مستقل ایران چیست؟
(۵۹)

عالی
خوب
متوسط
بد

نتایج
نظرسنجی‌های قبلی

خبرنامه

به خبرنامه ماهنامه فیلم بپیوندید: