در ادامه بازخوانی رخدادهای سینمای ایران در سال 97 در بخش دوم به چند اتفاق مهم سینمای ایران میپردازیم و سپس به درگذشتگان که از این حیث در سال 97 سینماگران مهمی را از دست دادیم. برای روایت این بخش تلاش کردیم تا بر مبنای تقویم و به ترتیب ماههای سال پیش برویم.
ماجرای پولهای کثیف در سینما
یکی از رویدادهای مهم در عرصه سینما در سالی که گذشت مطرح شدن بحث پولهای کثیف در سینما بود. موضوعی که در جریان جشنواره سیوهفتم نیز حاشیههای فراوانی را ایجاد کرد؛ تا جایی که دودش به چشم برخی فیلمهای پرهزینه حاضر در جشنواره نیز رفت. با این حال هیچ یک از فیلمسازان حاضر در جشنواره زیر بار حرفهای مربوط به پولهای مشکوک در سینما که اغلب به ساخت فیلمهای سفارشی منجر میشود نرفتند و سرمایهگذاران خود را خصوصی و غیر وابسته دانستند. در همین حال، عباس جعفری دولتآبادی، دادستان عمومی تهران، پس از پایان جشنواره فیلم فجر در گفتوگویی رادیویی درباره پولشویی در سینما و پولهای مشکوک که به سینما وارد میشود گفت: اینکه عدهای در سینما پولشویی میکنند را تایید میکنیم، چون چندین پرونده در دادسرا مفتوح است. سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز دهم بهمن 97، در گفتوگویی رسانهای بر لزوم شفافیت در سینما تاکید کرد و گفت: «هرچقدر در حوزه نظام سینمایی خودمان با شفافیت بیشتری حرکت کنیم، اعتمادسازی به حوزه سینما را میتوانیم افزایش دهیم. بخشی از این پولشویی به متولیان حوزه سینما بر میگردد، به همین خاطر موضوع شفافیت را به طور جدی در یک سازمان سینمایی آغاز کردیم.»
اکران پس از ششسال توقیف
یکی از اتفاق های مهم سینمایی در سال گذشته، اکران فیلم آشغالهای دوست داشتنی به کارگردانی محسن امیریوسفی پس از ششسال توقیف است؛ رویدادی که موجب خرسندی اهالی و دوستداران سینما شد. این فیلم پس از اکران تحسین منتقدان را برانگیخت و با استقبال مخاطبان روبرو شد و در هفته اول اکرانش یک میلیارد تومان فروش داشت.
جشنواره سیوهفتم و حاشیههایش
سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر اما مهمترین رخداد سینمایی در سال 97 بود که مانند سالهای پیشین با بازتاب همیشگیاش در مقایسه با دیگر جشنوارههای هنری و حضور پر زرقوبرق بازیگران و عوامل سینما روی فرش قرمز برگزار شد.
این دوره از جشنواره که ابراهیم داروغهزادهدبیری آن را بر عهده داشت هم مانند سالهای گذشته، از افتتاحیه تا اختتامیه با حاشیههایی همراه بود. نوع پوشش بازیگران روی فرش قرمز در طول جشنواره و امتناع همایون غنیزاده کارگردان تازهکار سینمای ایران از گرفتن سیمرغ بخش «نگاه نو» جشنواره برای فیلم مسخرهباز در مراسم اختتامیه، از جمله حاشیهسازترین رخداد سیوهفتمین جشنواره فیلم فجر بود که بازتاب گستردهای در رسانهها به ویژه فضای مجازی داشت.
اهدای سیمرغ بلورین در شش بخش به فیلم شبی که ماه کامل شد ساخته نرگس آبیار یکی از مهمترین رویدادهای جشنواره بود. فیلم مسخرهباز ساخته غنیزاده هم در چهار بخش موفق به دریافت سیمرغ شد. این فیلم سیمرغهای بلورین بهترین فیلم اول، بهترین فیلم هنر و تجربه، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و بهترین جلوههای ویژه بصری را از آن خود کرد.
اعطای اغلب جوایز جشنواره به دو فیلم شبی که ماه کامل شد و مسخرهباز در سی هفتمین جشنواره فیلم فجر از سوی تعدادی از منتقدان به نادیده انگاشتن برخی آثار حاضر در جشنواره به ویژه فیلم های متری شیشونیم، قصرشیرین، غلامرضا تختی و ماجرای نیمروز: رد خون تعبیر شد و انتقادهایی را برانگیخت.
در همین زمینه سعید روستایی کارگردان فیلم متری شیش و نیم که اولین فیلمش، ابد و یک روز، نامزد دریافت 9 سیمرغ بلورین از سیوچهارمین جشنواره شد و شش سیمرغ از جمله بهترین کارگردانی و فیلمنامه را به دست آورد، وقتی در مراسم اختتامیه جشنواره سیوهفتم برای دریافت جایزه روی صحنه آمد، با لحنی تند و تیز اعتراض خود را اینگونه بیان کرد: «من پشت دستم را داغ میکنم که پلیس از جلوی دوربینم که هیچ، حتی از پشت دوربینم هم رد شود.» ظاهرا روستایی تصورش بر این بود که شخصیت خاکستری پلیس در اثر جدیدش به مذاق داوران خوش نیامده و همین موضوع سیمرغها را از دستان او روانه دستان نرگس آبیار کرده است.
درگذشتگان ۹۷
فروردین: بهرام زند، دوبلور پیشکسوت و گوینده ایرانی صبح روز ۱۸ فروردین ماه، بر اثر ایست قلبی درگذشت. زند در فیلمهای بسیاری به جای شخصیتهای گوناگون سخن گفته بود. او در سریالهای ایرانی از جمله امام علی (ع) و مدار صفر درجه سرپرست گویندگان بود و مدیریت دوبلاژ را در مجموعههای خارجی پرمخاطبی مانند جنگجویان کوهستان، شرلوک هلمز و ناوارو عهدهدار شد.
اردیبهشت: ناصر چشمآذر آهنگساز و نوازنده باسابقه موسیقی ایران، صبح جمعه ۱۴ اردیبهشت بر اثر سکته قلبی درگذشت. آخرین کنسرت ناصر چشم آذر اسفند ماه ۱۳۹۶ در تهران برگزار شد. / حسین شهاب بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون که به دلیل مشکلات کلیوی و نارسایی کبد در بیمارستان بستری بود، در بیستوهشتم اردیبهشت ماه درگذشت. / سورنا غضنفری، بازیگر مجموعه نمایش خانگی گلشیفته پس از گذراندن یک دوره بیماری در این ماه درگذشت.
خرداد: ناصر ملکمطیعی بازیگر سینمای ایران چهارم خرداد ۹۷ در ۸۸ سالگی درگذشت. او به دلیل نارسایی کلیه و تنگی نفس در بیمارستان بستری شده بود. / صدرالدین شجره هنرمند پیشکسوت عرصه صدا و تئاتر که به دلیل عارضه گوارشی مدتی در بیمارستان بستری بود، در روز ۳۰ خرداد درگذشت.
تیر: ایرج صفدری چهرهپرداز و بازیگر کهنهکار سینما در ۸۰ سالگی، در دوم تیرماه دارفانی را وداع گفت. چهرهپردازی تنگسیر، میرزا کوچکخان، مردی که موش شد و کفشهای میرزا نوروز از آثار اوست.
مرداد: منوچهر عسگرینسب، تهیهکننده و کارگردان که در کارنامهاش تهیهکنندگی فیلم سینمایی بازمانده را ثبت کرده بود، بیستویک مرداد چشم از جهان فروبست. / محمد عبادی دوبلور پیشکسوت، شامگاه بیستوسه مرداد ماه در سن ٧١ سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت. وی از بیستوپنج سالگی بهطور حرفهای کار دوبله را آغاز کرد و علاوه بر دوبله، پیشینه بازیگری در سینما و تلویزیون را هم داشت. / ضیاءالدین دری کارگردان سینما و تلویزیون صبح روز بیستوشش مرداد ماه در بیمارستانی در شیراز درگذشت. این کارگردان به دلیل عمل پیوند کبد چند روزی در بیمارستان شیراز بستری بود، اما بعد از روزهای سخت بیماری دارفانی را وداع گفت. / عزتالله انتظامی بازیگر پیشکسوت کشورمان، صبح روز بیستوشش مرداد ماه در سن ۹۴ سالگی بر اثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفت و جامعه سینمایی کشورمان را به غم فرو برد.
شهریور: حسین عرفانی که به علت سرطان ریه در بخش مراقبتهای ویژه بستری بود، روز بیستویک شهریور ماه در بیمارستان درگذشت. وی از نظر انتخاب برای گویندگی به جای شخصیتهای سرشناس نقش اول مرد تاریخ سینما از سوی مدیران برجسته دوبلاژ، از صداپیشگان منحصر به فرد دوبله ایران بود. نام و صدای او به عنوان گوینده ثابت نقشهای آرنولد شوارتزنگر مشهور شده است. / سعید کنگرانی، بازیگر قدیمی سینما که قرار بود پس از چهارده سال دوری از عرصه تصویر، در سریال نمایش خانگی رقص روی شیشه به کارگردانی مهدی گلستانه نقشآفرینی کند، ظهر جمعه بیستوسه شهریور درگذشت. / مهدی آرین نژاد دوبلور و صدا پیشه پیشکسوت رادیو تلویزیون، ظهر جمعه بیستوسه شهریور، پس از سالها رنج بیماری دار فانی را وداع گفت. / پرویز تأییدی مترجم و پیشکسوت تئاتر و سینما نیز بر اثر ایست قلبی در سن ۸۱ سالگی درگذشت.
مهر: یدالله صمدی کارگردان سینما و تلویزیون در سن ۶۶ سالگی که مدتی قبل برای پیوند کبد در بیمارستان بستری شده بود، سهشنبه (سوم مهر ماه) درگذشت.
آبان: احترام السادات حبیبیان بازیگر سینما و مادر علیرضا داوودنژاد کارگردان سینما، ۱۹ آبان، به دلیل کهولت سن درگذشت. حبیبیان معروف به مامان اِتی در فیلمهایی، چون مرهم و کلاس هنرپیشگی ایفای نقش کرده بود.
آذر: فرجالله حیدری از فیلمبرداران مطرح ایرانی، ۱۵ آذرماه در سن ۶۲ سالگی درگذشت.
دی: حسین محباهری بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون که چندی پیش با مساعد شدن شرایط جسمی از بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان مرخص شده و روند درمان بیماری را با استراحت در منزل سپری میکرد، روز چهارشنبه بیستوشش دی) بر اثر ایست قلبی درگذشت.
بهمن: رضا صفایی کارگردان، فیلمنامهنویس، تهیهکننده، تدوینگر و بازیگر سینما، در بیستوسوم بهمن ماه دارفانی را وداع گفت. وی کارگردانی پنجاهوهفت فیلم سینمایی را در کارنامه خود دارد؛ همچنین سال ۱۳۷۴ کارگردانی مجموعه تلویزیونی آتیه را انجام داده است. صفایی سال ۱۳۱۶ در مشهد به دنیا آمد و فیلمهایی که پس از انقلاب کارگردانی کرد قیام، ماموریت، شیطان صفتان، لانه عقابها و عروسی مامان نام داشتند.
اسفند: درگذشت ناگهانی خشایار الوند در پنجاهویک سالگی که در روزهای آخر عمر درگیر نگارش اپیزود سینمایی پایتخت برای نوروز ۹۸ بود، هنرمندان بسیاری را در بهت و ناراحتی فرو برد. / در روز آخر 97 هم محمد مطیع، بازیگر قدیمی سینما و تلویزیون و به ویژه تئاتر ایران، در شهر گوتنبرگ سوئد درگذشت. زنده یاد مطیع با نقشهایی همچون میرزا آقاخان نوری در مجموعه تلویزیونی امیر کبیر، وزیر اعظم در مجموعه تلویزیونی افسانه سلطان و شبان و ... ایفای نقش کرده بود.
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم: