غول‌های هنرمند

نسل آهن Generation Iron
نویسنده و كارگردان: ولاد یودین، مدیر فیلم‌برداری: گای لیونی و كالین موروان، تدوین: جاستین تیمز، موسیقی: جف رونا، با حضور: كای گرین، آرنولد شوارتزینگر، فیل هیث، جی كاتلر، رونی كولمن و با صدای میكی رورك. محصول 2013 آمریكا، 106 دقیقه.
مستندی درباره مهم‌ترین بدنسازان جهان كه هر روز تمرین می‌كنند تا عنوان «مستر اولیمپیا» را به دست آورند. فیلم زندگی هفت چهره‌ی مطرح این ورزش از جمله فیل هیث، كای گرین، برانچ وارن و دنیس وولف را دنبال می‌كند تا سرانجام وقتی آن‌ها در كانون نبرد و رقابتی نفس‌گیر قرار می‌گیرند، پیكارشان را به تصویر بكشد.

نظر: نبرد غیرمستقیم خیر و شر
به طور طبیعی چندان كنجكاوی و اشتیاقی برای تماشای مستندی درباره بدنسازی وجود ندارد، به‌خصوص اگر متوجه این موضوع شویم كه فیلم درباره رقابتی است كه به پایان رسیده و برنده‌اش مشخص شده است. احتمالاً مهم‌ترین دلیل این عدم اشتیاق به پیش‌فرض‌های ما برمی‌گردد و این‌كه فكر می‌كنیم می‌دانیم با چه نوع فیلمی طرف خواهیم بود. اما این موضوع حداقل درباره مستند نسل آهن صدق نمی‌كند و برای پی بردن به آن، فقط كافی است فصل افتتاحیه‌ی تماشایی فیلم را ببینید یا توصیفش را این‌جا با جزییاتی بخوانید كه شاید در تماشای اول به چشم‌ نیایند. صدای راوی بر صفحه‌ی سیاه نقش می‌بندد: «من شكننده‌ام. احساس درد می‌كنم. صدمه دیده‌ام. چشمانم را باز می‌كنم.» و در این لحظه تصویر ساحل آفتابی دریایی آبی و آرام به‌تدریج پدیدار می‌شود. موسیقی هم به حاشیه‌ی صوتی اضافه می‌شود و راوی این طور ادامه می‌دهد: «من خلق می‌كنم. من غلبه می‌كنم (روی تصویری از آسمان نیمه‌ابری). من قدرت را در دست دارم (روی تصویر آسمان تاریك و رعد و برق). من یك متفكرم. من تشنه‌ی پیروزی‌ام. من تسلیم نمی‌شوم (روی تصویر سیم‌های خاردار در پس‌زمینه‌ی آسمان بی‌رنگ). ترسی احساس نمی‌كنم. از هیچ كس نمی‌ترسم. من یك ورزشكارم، یك جنگ‌جو؛ یك هنرمند (روی تصویر ماه كامل وسط آسمان شب).» عنوان‌بندی از این‌جا آغاز می‌شود و ما در لابه‌لای آن سیاه‌پوست عظیم‌الجثه‌ای (كای گرین) را می‌بینیم كه با مداد و زغال مشغول طراحی است. بعد او را در ایستگاه مترو می‌بینیم كه گوشه‌ای می‌ایستد و به‌آرامی خودش را آماده می‌كند. او در حالی كه نقاب بر چهره دارد به‌آهستگی شروع به فیگور گرفتن می‌كند و خودش را در كنار دیوار نقاشی‌شده‌ی مترو قرار می‌دهد. مردم در حال عبور هم شگفت‌زده او را تماشا می‌كنند و از او فیلم می‌گیرند. فكر نمی‌كنم كسی توقع چنین فصل افتتاحیه‌ی پُر ایده‌ای - كه با معرفی خلاصه و مفید قطب خیر داستان ادامه می‌یابد و كل زمانش كمی بیش از چهار دقیقه است - را داشته باشد و به همین خاطر ابتدا تمایل چندانی برای تماشای آن وجود ندارد. فیلم بعد از عنوان‌بندی و ترانه‌ی شنیدنی و الهام‌بخش «هرگز متوقف نخواهم شد» (از گروه مایند دِ گپ) به ترتیب به سراغ دیگر ورزشكاران و چهره‌های برجسته‌ی این ورزش می‌رود و ما از تنوع این آدم‌ها و شیوه‌های گاه كاملاً متفاوت‌شان متحیر می‌شویم.
دلیل اصلی موفقیت نسل آهن و دستیابی به چنین فضا و شخصیت‌های باورپذیر و سمپاتیكی احتمالاً به این موضوع ساده برمی‌گردد كه تا امروز آن را بارها از زبان كارگردانان مطرح سینما به عنوان توصیه‌ای برای موفقیت در فیلم‌سازی شنیده‌ایم: «رفتن سراغ دست‌مایه و دنیایی كه كاملاً آن را می‌شناسیم و برای‌مان ملموس است.» موضوعی كه به‌خوبی در كار ولاد یودین روس، در دومین مستند بلند سینمایی‌اش پیداست. انتخاب میكی رورك به عنوان راوی با آن صدای خشدار و زمخت كه به‌خوبی با محتوای سفت و سخت تصاویر فیلم هماهنگ شده و توأمان درد و رنجی - كه در پس هر یك از این بدن‌های آهنین نهفته است – را به تماشاگر منتقل می‌كند، دیگر امتیاز مهم فیلم است. (امتیاز به فیلم: 7 از 10)

بازتاب: پرتره‌ای صمیمانه از بدنسازها»
نسل آهن بیش‌تر با نقدهای مثبت مواجه شده است. در سایت «راتن تومیتوز» هشتاد درصد منتقدان نظر مثبتی درباره این مستند داشته‌اند و در سایت «متاكریتیك» امتیاز 61 از صد بر اساس هشت نقد به دست آمده است. در «راتن تومیتوز» 86 درصد تماشاگران فیلم را دوست داشته‌اند و در سایت پرطرف‌دار «آی‌ام‌دی‌بی» امتیاز 72 از صد بر اساس آرای نزدیك به سه هزار كاربر به دست آمده است. از میان منتقدان، ارنست هاروی (ویلیج وُیس) به فیلم امتیاز كامل داده و درباره‌اش چنین نوشته است: «یودین نكته‌های فلسفی درخور تأملی را از سوژه‌هایش - كه برخی حقایق جهانی درباره دنیای به‌شدت خاص‌شان را توضیح می‌دهند - بیرون كشیده است.» گری گولدستین از «لس‌آنجلس تایمز» هم فیلم را «یك مستند متقاعدكننده و پرانرژی» خوانده و از آن به عنوان پرتره‌ای صمیمانه از بدنسازها نام برده است. در سوی دیگر، نیكول هرینگتن از «نیویورك تایمز» فیلم را بالاتر از متوسط ارزیابی كرده و مدت زمانش را طولانی دانسته است. جالب است كه جان ایگ منتقد فیلم نشریه‌ی «هافینگتن پست» حضور تأثیرگذار و سمپاتیك كای گرین در این مستند را به عنوان لحظه‌ی سینمایی برتر سال 2013 برگزیده است.

نكته‌هایی در حاشیه‌ی فیلم:
- به گزارش «ایندی‌وایر» نسل آهن با فروشی نزدیك به 850 هزار دلار هفتمین مستند پرفروش سال 2013 شد.
- «ولادار كمپانی» نسخه‌ی طولانی‌تر و ویژه‌ی كارگردان این مستند را از چهارم آوریل در سایت خودش عرضه كرده است.
- اولین نمایش اروپایی فیلم دهم نوامبر 2013 در جشنواره بین‌المللی مستند كوپنهاگن اتفاق افتاد؛ جایی كه سالن 650 نفره «برمن تیاتر» كاملاً پر شد.
- جف رونا موسیقی متن اریژینال این مستند را تصنیف كرد كه در قالب یك آلبوم ساندتراك توسط «میلان ركوردز» روانه‌ی بازار شد. در میان ترانه‌های انتخابی فیلم، ترانه‌ی «هرگز متوقف نخواهم شد» از گروه «مایند دِ گپ» كه رپری به نام كوئن را فیت كرده (كه روی عنوان‌بندی ابتدا و انتهای فیلم شنیده می‌شود و در آنونس رسمی فیلم هم مورد استفاده قرار گرفته است) با استقبال ویژه‌ای روبه‌رو شد.