سینمای ایران » گفت‌وگو1392/02/11


چهره‌ها در آینه

گپی با عبدالله اسکندری، طراح گریم «رژیم طلایی»

گریم یکی از مهم­‌ترین عناصری است که در باورپذیری نقش در نظر مخاطبان تأثیر دارد و شاید بتوان گفت نیمی از فرایند شکل‌گیری و تکمیل شخصیت، وابسته به چهره‌­پردازی مناسب است. عبدالله اسکندری از جمله طراحان چهره‌­پردازی موفق و صاحب سبک سینمای ایران است که از حدود چهل سال پیش در فیلم‌ها و سریال­‌های بسیاری به عنوان طراح گریم حضور داشته است که اغلب­‌شان هم از آثار به‌­یادماندنی سینمای ایران هستند. از جمله فیلم­‌های سینمایی و سریال­‌هایی که او طراحی گریم­‌شان را برعهده داشته است می­‌توان به گوزن­‌ها، دزد عروسک­ ها، آدم­‌برفی، مختارنامه، مرگ یزدگرد، دلشدگان، دایی­‌جان ناپلئون و... اشاره کرد؛ آثاری که هر کدام به‌تنهایی می‌توانند مایه‌ی اعتبار کارنامه‌ی هر گریموری باشند. اسکندری تا امروز برنده‌ی پنج سیمرغ بلورین جشنواره‌ی فیلم فجر در طراحی چهره‌پردازی بوده است. او امسال به عنوان طراح گریم در رژیم طلایی حضور داشته است که داستان جنجالی دعواهای یک زن و شوهر بر سر مهریه را روایت می‌کند. مهری‌ه­ای که مطابق با مجموع وزن زوج در نظر گرفته شده است و به تبع آن هر یک با تغییر برنامه‌ی غذایی­‌شان می­‌خواهند وزن خود را به میزانی که به نفع‌شان است برسانند. از جایی که بحث پرداخت مهریه‌ی زن مطرح می­‌شود زن سعی می­‌کند وزن خود را افزایش دهد و مرد هم سعی می­‌کند برای پرداخت مهریه‌ی کم‌تر لاغر شود. با شروع روند چاقی و لاغری آن‌ها، طبعاً در گریم­‌شان هم تغییراتی ایجاد می‌شود که کار را برای طراح گریم دشوار می‌کند. اسکندری در مورد طراحی چهره­‌پردازی رژیم طلایی می‌گوید: «گرچه بعد از 42 سال فعالیت در این عرصه، دیگر کارها چندان تفاوتی برایم ندارند اما این فیلم هم جای کار خودش را داشت. چاقی و لاغری این زوج که در پی اتفاق‌های اولیه‌ی داستان شکل می­‌گرفت، مهم‌­ترین چالش طراحی گریم این فیلم بود. ضمن این‌که برای ایجاد این چاقی و لاغری مشابه فیلم­‌های فرنگی پیش نرفتیم و به این صورت نبود که فرصت زیادی در اختیار داشته باشیم تا بتوانیم از قطعات ساخته شده یعنی از گریم افکتیو استفاده کنیم. به همین دلیل بیش‌تر تغییراتی که در شخصیت­‌ها ایجاد کردیم از طریق سایه­‌کاری صورت گرفت و نتوانستیم از امکانات سه‌بعدی استفاده کنیم.»
علاوه بر شخصیت­‌های اصلی فیلم که مهدی هاشمی و مریلا زارعی نقش­‌شان را بازی می‌­کنند، امین حیایی به عنوان برادرزاده‌ی مهدی (مهدی هاشمی) نقش جوانی را بر عهده دارد که در میان درگیری‌­های این زن و شوهر مانند یک مشاور در کنار عمویش قرار می­‌گیرد؛ جوانی با موی بلند و ریش انبوهی که پیش از این کم‌تر در نقش‌های این بازیگر دیده شده است: «امین حیایی چون در حال بازی در یک تئاتر بود نمی­‌توانستیم تغییر چندانی در چهره­­اش ایجاد کنیم. در واقع نوع چهره‌پردازی او در رژیم طلایی مربوط به نقشش در آن تئاتر است.» قاعدتاً گریمی که طراح گریم برای هر بازیگر در نظر دارد مطابق با ویژگی­‌های نقش و شخصیت‌پردازی فیلم‌نامه است، اما با انتخاب بازیگر ممکن است طرحی که گریمور بر اساس فیلم‌نامه درنظر داشته مناسب چهره‌ی بازیگر نباشد و به همین دلیل طرح اولیه تا حدود زیادی تغییر کند؛ اتفاقی که در رژیم طلایی هم افتاد: «قطعاً زمانی که یک برگه‌ی سفید داشته باشید می­­‌توانید طراحی مورد نظر خودتان را پیاده کنید اما اگر چهره­ای در آن کاغذ باشد باید طراحی­‌تان را متناسب با آن در نظر بگیرید. به هر حال زمانی که یک بازیگر راکورد خاصی نداشته باشد، گریمور دستش باز است و می­‌تواند طرح مد نظر خودش را اجرا کند. اما وقتی بازیگر راکورد دارد کاری نمی‌­توان کرد. نهایتاً می‌­توانیم برخی اشکال‌های جزئی صورت را برطرف کنیم ولی نمی­‌توان تغییری در چهره­اش ایجاد کرد.»‌‌
از قدیم معروف بوده که اسکندری یکی از مشاوران مورد اعتماد کارگردان‌های بزرگ سینمای ایران بوده است. خیلی از فیلم‌سازهای معتبر قدیمی، از احترامی که برای نظر اسکندری قایل بوده‌اند و نقشی که او در شکل‌گیری فرم نهایی اثر داشته حرف زده‌اند. اسکندری در این باره می­‌گوید: «من همیشه سعی می­‌کنم با کارگردان در مورد این طراحی­‌ها صحبت کنم و نظرهای تهیه‌کننده و ایده­‌های خود بازیگران هم برایم مهم است. ممکن است حتی نظر دیگران را هم در مورد یک طراحی بپرسم. از آن‌ها سؤال می­‌کنم که آیا به نظرشان این شخصیت یا تیپ خوب درآمده است یا نه؟ معمولاً با فیلم‌بردار هم در مورد رنگ‌وروی بازیگرها مشورت می­‌کنم و دوست دارم که نظر دیگران را در این مورد بشنوم. بعضی آدم­‌ها خودمحور هستند و نمی­‌خواهند به نظر دیگران توجه کنند اما واقعیت این است که گاهی یک آدم عادی ایده‌ی خوبی را مطرح می­‌کند که مناسب یک شخصیت است. پس بهتر است که این ایده­‌ها شنیده شود و بعد گریمور تصمیم بگیرد که به چه صورت طراحی کند.»
بر خلاف خیلی از سینماگران (به‌خصوص کسانی که جنبه‌های هنری فیلم را بر عهده دارند) اسکندری مخالفت و شکایتی از دخالت تهیه‌کننده‌ها ندارد و حتی اعمال نظر تهیه‌کننده در مراحل مختلف تولید فیلم را ضروری می­داند. او معتقد است که تهیه‌کننده به عنوان عامل اصلی تولید فیلم باید بر تمام مراحل نظارت داشته باشد و ایده­‌هایش را مطرح کند: «تهیه‌کننده‌ها باید بر همه چیز نظارت داشته باشد و در همه جای دنیا هم به همین صورت است. تهیه­‌کننده قصه را انتخاب می­‌کند و متناسب با آن قصه در مورد همکاری با یک کارگردان تصمیم می­گیرد و در اصل همه چیز زیر نظر تهیه­‌کننده است. تهیه‌کننده با سرمایه­‌گذار فرق می­‌کند و وجه مؤلف بودن هم دارد. اوست که باید این مهره­‌ها را کنار هم بچیند.»
اسکندری در چند فیلم دیگر هم با حسین فرح­بخش همکاری داشته و به گفته‌ی خودش این دوستی و همکاری پیشین در همکاری­‌اش با پروژه‌ی رژیم طلایی بی­‌تأثیر نبوده است. اما آن‌چه در درجه‌ی اول برایش اهمیت دارد این است که با فیلم­‌هایی که جای کار دارند، همکاری کند و طوری باشد که بتواند در آن فیلم سهیم شود: «گرچه دوست دارم در فیلم­‌هایی با جای کار و خلاقیت بیش‌تر حضور داشته باشم اما برای اقتصاد زندگی­‌ام باید با پروژه­‌های دیگر هم، همکاری کنم. نمی‌­توانم منتظر بمانم تا فیلم‌نامه‌ی دل‌خواه به من پیشنهاد شود.»

آرشیو

مینی سریال نهنگ سفید، پخش از نمافیلم
کتاب کاریکاتورهای مسعود مهرابی منتشر شد
فیلم ۷۶۰۰ به نویسندگی و کارگردانی بهروز باقری
 اولین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه عباس کیارستمی برگزار شد
فیلم خانه ماهرخ ساخته شهرام ابراهیمی
فیلم گیج گاه کارگردان عادل تبریزی
فیلم جنگل پرتقال
fipresci
وب سایت مسعود مهرابی
با تهیه اشتراک از قدیمی‌ترین مجله ایران حمایت کنید
فیلم زاپاتا اثر دانش اقباشاوی
آموزشگاه سینمایی پرتو هنر تهران
هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
گروه خدمات گردشگری آهیل
جشنواره مردمی عمار
جشنواره انا من حسین
آموزشگاه دارالفنون
سینماهای تهران


سینمای شهرستانها


آرشیوتان را کامل کنید


شماره‌های موجود


نظر شما درباره سینمای مستقل ایران چیست؟
(۵۹)

عالی
خوب
متوسط
بد

نتایج
نظرسنجی‌های قبلی

خبرنامه

به خبرنامه ماهنامه فیلم بپیوندید: