معذرتخواهی و استدراکات (تصحیح نظرخواهی شماره ۴۰۰)
کی از مشکلات و اگر نگوییم خصوصیات نشریات ما، بیدقتی و سهلانگاری در عرضهی مطالب است. پیش از این اگر مقصر ویراستار و حروفچین و نمونهخوان و صفحهبند معرفی میشد، در این سالها ایفای نقش مقصر اصلی به عهدهی کامپیوتر انداخته شده است. اما راست این است که اگر مقصری هست (که هست) نه شخص شخیص ویراستار و... کامپیوتر، بلکه خود ما، یعنی مدیر مسئول و دبیر شورای نویسندگان و دستیار شورای نویسندگان و... در این مورد خاص سردبیر مهمان است. در شمارهی قبلی مجله، شمارهی ۴۰۰: ویژهی «بهترین فیلمهای زندگی ما» اشتباهات و حذفیات، طبعاً، ناخواستهای «اتفاق» افتاده که باعث خجالت و شرمندگی بسیار من شده و بابت آنها عذرخواهی میکنم.
به اشتباهات و حذفیات پیشآمده ذیلاً اشاره خواهد شد. اما پیش از آن لازم میدانم که توضیحی دربارهی شیوهی شمارش آرا بدهم: مبنای شمارش آرا این بود که برای هر فیلمی که در ردهی ده فیلم اصلی انتخابها قرار گرفته بود، یک امتیاز در نظر بگیریم، بنابراین اگر در بعضی از انتخابها، مثلاً در رتبهی سوم به جای یک فیلم، دو فیلم ذکر شده بود، هر کدام از آن دو فیلم، ۵/۰ امتیاز میگرفتند (مگر اینکه خود رأیدهنده مشخص کرده بود که از آن دو فیلم، فقط یکی امتیاز داشته باشد). اما اگر به جای انتخاب ده فیلم (یا بیشتر!) در ده مرتبه، مثلاً چهارده فیلم (یا بیشتر!) در چهارده مرتبه انتخاب شده بود، آن انتخابها اصلاً از مجموعهی امتیازها حذف شدند. برای انتخابهای پس از ده فیلم (یا بیشتر!) در ده رتبه نیز امتیازی کنار گذاشته نشد (در انتخابهای بیش از ده رتبهای، در صورت خواست رأیدهنده، ده فیلم قابل شرکت در رأیگیری در نظر گرفته شدند). برای فیلمهای انتخابهایی که شامل دو ده فیلم میشدند، هر کدام، نیم امتیاز به حساب آمد.
خب، بله، ماجرای شمارش آرا به دلیل عدم رعایت قاعدهی بازی (یعنی انتخاب ده فیلم در ده رتبه) از سوی بعضی از منتقدان و تغییرات در انتخابها (که گاه تا روز آخر پیش از چاپ ادامه داشت) به همین پیچیدگی شد که میبینید. حتماً با اعمال شیوههای دیگری برای شمارش آرا نتایج دیگری میتوانست به دست بیاید.
اشتباهات و حذفیات عبارت بودند از:
• در بخش بهترین فیلمهای زندگی ما
ـ در فهرست «برگزیدههای خارجی» فیلم ۲۰۰۱: یک اودیسهی فضایی با ۱۲ امتیاز جا افتاده است. بنابراین در این فهرست سه فیلم با رتبهی هفت خواهیم داشت:
جاده (فدریکو فلینی، ۱۹۵۴)
ریو براوو (هوارد هاکس، ۱۹۵۹)
۲۰۰۱: یک اودیسهی فضایی (استنلی کوبریک، ۱۹۶۸)
و سه فیلم ۹ امتیازی هم در رتبهی دهم قرار میگیرند:
توتفرنگیهای وحشی (اینگمار برگمان، ۱۹۵۷)
سینما پارادیزو (جوزپه تورناتوره، ۱۹۸۸)
قاعدهی بازی (ژان رنوار، ۱۹۳۹)
ـ در فهرست بهترین فیلمهای خارجی آقای حسن حسینی، سانشوی مباشر (کنجی میزوگوچی، ۱۹۵۴) جا افتاده است. ـ در فهرست بهترین فیلمهای ایرانی آقای مهرزاد دانش، فرش باد با فرش ایرانی اشتباه گرفته شده است. بنابراین در این فهرست میبایست ذکر شود: فرش باد (کمال تبریزی، ۱۳۸۲).
ـ در فهرست بهترین فیلمهای خارجی آقای یاشار نورایی به جای روزی روزگاری در آمریکا باید بیاید روزی روزگاری در غرب (سرجو لئونه، ۱۹۶۸).
• در بخش فیلم دیدنهای ما
ـ یادداشتهایی از آقایان محسن بیگآقا، مهرزاد دانش و هوشنگ راستی جا مانده است.
• در بخش نزدیکان ما
ـ مطالبی از آقای امیر قادری (دربارهی دستیار همهکارهی او، ساختهی هوارد هاکس، ۱۹۴۰ و...) و آقای پرویز نوری (دربارهی دکتر ژیواگو، ساختهی دیوید لین، ۱۹۶۵) جا مانده است.
• در بخش سینماهای ما
ـ مطلبی از آقای هوشنگ گلمکانی (دربارهی سینما کاپری) جا مانده است.
در خاتمه بار دیگر بابت اشتباهات و حذفیات شمارهی ۴۰۰ عذرخواهی میکنم.