نوروز امسال با بصرفه‌ترین سیم‌کار کشور

سینمای جهان » چشم‌انداز1397/02/19


این جایزه صلح نوبل نیست، نخل طلاست!

نگاهی به هفتادویکمین جشنواره فیلم کن و بهترین‌هایش

رضا حسینی
اصغر فرهادی و خاویر باردم

 

شاید در هالیوود و سینماهای سراسر جهان فصل از راه رسیدن ابرقهرمان‌ها و فیلم‌های بلاک‌باستر باشد، اما جشنواره کن در اصل به المپیک سینما می‌ماند و همیشه فراغتی است از یورش و یکه‌تازی فیلم‌های بزرگ و جریان اصلی؛ رویدادی که با فهرست‌های معتبرش همیشه بهترین فیلم‌سازان سراسر جهان و آثارشان را به نمایش می‌گذارد. هفتادویکمین جشنواره فیلم کن از دیروز ۸ مه برپا شده است و تا ۱۹ مه (۲۹ اردیبهشت) ادامه خواهد داشت. همان طور که می‌دانید بازیگر استرالیایی کیت بلانشت رییس هیأت داوران بخش مسابقه اصلی است و دیگر اعضا عبارتند از: چانگ چن (بازیگر تایوانی)، اِیوا دُووِرنی (کارگردان آمریکایی)، روبر گدیگیان (کارگردان فرانسوی)، خاجا نین (خواننده و ترانه‌نویس اهل بروندی)، لئا سیدو (بازیگر فرانسوی)، کریستن استوارت (بازیگر آمریکایی)، دنی ویلنو (کارگردان کانادایی) و آندری زویاگینتسف (کارگردان روس). پوستر این دوره هم تصویری از ژان‌پل بلموندو و آنا کارینا در پی‌یرو خله (ژان‌لوک گدار، ۱۹۶۵) است که طبق اعلام رسمی جشنواره، با هدفِ تجلیل از آثار عکاس فرانسوی ژرژ پی‌یر برگزیده شده است.

روز گذشته جدیدترین فیلم اصغر فرهادی که یک تریلر روان‌شناختی با عنوان همه می‌دانند است (با بازی‌های خاویر باردم، پنه‌لوپه کروز و ریکاردو دارین، به تهیه‌کنندگی پدرو آلمودووار) جشنواره را افتتاح کرد و در کل با واکنش‌های مثبتی روبه‌رو شد؛ به عنوان مثال، اریک کوهن منتقد برجسته «ایندی‌وایر» نقدش را چنین آغاز کرده است: «یک ساعت پس از شروع همه می‌دانند یک چرخش داستانی رخ می‌دهد که در یک تله‌نوولا (برنامه تلویزیونی پراحساس) بی‌جا و نابه‌هنگام احساس نمی‌شود. با این وجود، تحت هدایت نویسنده و کارگردان ایرانی اصغر فرهادی، با یک اثر پازلی مسحورکننده‌ی دیگر روبه‌رو هستیم که درست مثل سایر درام‌های جذاب و میخکوب‌کننده‌ای که او در دهه گذشته تهیه و ساخته است (یک جدایی، گذشته و فروشنده) در گسستگی و شکاف‌های به‌وجودآمده در روابط و پیوندهای خانوادگی - که در خطر فروپاشی کامل‌اند - کاوش می‌کند...»

امسال این تصور وجود دارد که جشنواره کن دوره‌ای «کم سروصدا» را تجربه می‌کند چون فیلم‌های آمریکایی بزرگ و برخی فیلم‌سازان بین‌المللی شاخص از راه یافتن به بخش مسابقه جا ماندند؛ کسانی چون زاویه دولان، برادران داردن و... و فیلم‌سازانی مثل تری گیلیام و لارس فون تریر که در جنجال‌های اجتماعی مختلف بی‌سهم نبوده‌اند نیز به بخش‌های خارج از مسابقه اصلی راه پیدا کرده‌اند. حتی در هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم، «ایندی‌وایر» در تحلیلی به این موضوع پرداخت که جشنواره کن امسال (به خاطر تصور عمومی که بین گروهی از فیلم‌سازان آمریکایی به وجود آمده) بعضی از پتانسیل‌های خود را از دست داده است! در بخشی از این مقاله آمده است: «فهرست فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره کن ۲۰۱۸ به خاطر بها دادن به سینماگران مؤلفی که کم‌تر ستاره به حساب می‌آیند و تمرکز بر فیلم‌سازان بین‌المللی در حال اوج‌گیری، تا این‌جای کار هم فراموش‌نشدنی و تاریخی است اما این طور به نظر می‌رسد که نبرد تصاحب نخل طلا، می‌توانست به‌مراتب باشکوه‌تر از این باشد! به گزارش «ورایتی» اولین تجربه کارگردانی بردلی کوپر که چندمین بازسازی از ستاره‌ای متولد می‌شود است و جدیدترین اثر لوکا گوادانینو که آن هم به‌نوعی بازخوانی اثر کلاسیک ترسناک داریو آرجنتو با نام سوسپیریا است، دو فیلم از «چند پروژه کنجکاوی‌برانگیز»ی هستند که دعوت کن برای حضور در این دوره از جشنواره را رد کردند! طبق اظهار نظر منابع آگاه، به خیلی از فیلم‌سازان مستقل گفته شده است که اگر طالب اسکار هستند باید قید کن را بزنند چون فاصله زمانی زیادی تا مراسم آکادمی دارد؛ و جشنواره‌هایی مانند ونیز، تلیوراید و تورنتو که منتقدان مهربان‌تری هم دارند(!) و زمان برگزاری‌شان به فصل رأی‌گیری اسکار نزدیک‌تر است، راه‌های بهتری برای رسیدن فیلم‌های سینمایی - که از پتانسیل لازم برخوردارند - به تندیس‌های طلایی هستند.»

با وجود این، کسی نیست که باور نداشته باشد، فهرست فیلم‌های بخش مسابقه امسال گرچه کم‌تر ستارگان را در خود جای داده است اما همچنان شگفت‌انگیز و تحسین‌برانگیزست. در واقع به همین دلیل بود که چند روز پیش نشریه «ایندپندنت» در مقاله‌ای به رقابت نسل جدیدی از فیلم‌سازان مؤلف برای کسب نخل طلا پرداخت و رویکرد جسورانه بانیان این جشنواره را ستود. در آغاز این مقاله چنین آمده است: «این طور که پیداست جشنواره کن با میزبانی و فرصت دادن به نام‌های تازه در بخش رقابت اصلی، امسال یک خانه‌تکانی اساسی را تجربه می‎کند... اساتیدی مانند مایک لی انگلیسی و پائولو سورنتینو ایتالیایی در فهرست جای نگرفتند تا تیئری فرمو (مدیر هنری جشنواره) که در گذشته به اداره کردن باشگاه پیرمردها متهم شده بود، از فهرستی تازه و غافلگیرکننده رونمایی کند. البته در میان تعداد چشمگیر کارگردانانی که اولین رقابت رسمی‌شان برای کسب نخل طلا را تجربه می‌کنند، نام‌هایی چون ژان‌لوک گدار، اسپایک لی، اصغر فرهادی و ماتئو گارونه هم به چشم می‌خورد...»

این هدف‌گیری و سیاست‌گذاری جشنواره کن برای انتخاب نسلی متفاوت از فیلم‌سازان مؤلف در بخش اصلی، موضوع بسیار مهمی است چون حضور در بخش رقابت جشنواره کن به‌سرعت ارزش فیلمی را بالا می‌برد و به میزان قابل توجهی هم بر اعتبار کارنامه کارگردانش می‌افزاید. حتی جالب است که فرمو می‌گوید حضور در بخش رقابت اصلی به کل صنعت سینما کمک می‌کند و در این باره چنین توضیح می‌دهد: «یک بار کارگردانی به من گفت: این موضوع را هرگز فراموش نکنید که برای یک کشور کوچک، راه‌یابی فیلمی به بخش رقابتی کن می‌تواند به رشد و شکوفایی دوساله صنعت فیلم‌سازی در آن سرزمین کمک کند.»

همه می‌دانندبا تمام این حرف‌ها مگر می‌شود بزرگ‌ترین رویداد سینمایی جهان برگزار شود و بدون حاشیه یا جذابیت‌های ویژه خودش باشد؟! دیروز در جریان نشست خبری هیأت داوران بخش مسابقه اصلی، موضوع‌های جالب توجهی طرح شد. اما تأثیر جنبش‌های اجتماعی مانند «من هم» که پیش از این با حضور پنج زن و چهار مرد به عنوان اعضای هیأت داوران خودش را نشان داده است، یک بار دیگر به جالب‌ترین پاسخ در پایان این نشست سی‌دقیقه‌ای انجامید. وقتی خبرنگاری از کیت بلانشت درباره غیبت دو کارگردان بخش مسابقه از جمله کریل سِرِبرِنیکوف (که فیلم جدید سیاه‌وسفیدش با عنوان لتو درباره شیفتگان موسیقی راک‌اندرول در اتحاد جماهیر شوروی سابق و دوران لئونید برژنف است) و این‌که آیا هیأت داوران غیبت و شرایط این کارگردانان را در زمان تصمیم‌گیری برای اهدای جوایز در نظر خواهند گرفت یا نه، با این جواب صریح و رک بلانشت روبه‌رو شد: «فکر می‌کنم کن یک جشنواره سیاسی نیست و اگرچه همیشه تفاسیری از این دست درباره انتخاب‌ها و تصمیم‌های آن صورت گرفته است و به هر حال می‌توان توجه مردم را به اوضاعی معطوف کرد که در گوشه‌وکنار این دنیا جریان دارد، اما این جایزه صلح نوبل نیست، نخل طلاست؛ با کارکردی که کمی متفاوت است؛ و این بسیار بد است که دو فیلم‌ساز بین ما حضور ندارند اما فیلم‌های‌شان به نمایش گذاشته می‌شود.»

اما بهترین‌ها یا دیدنی‌ترین فیلم‌های این دوره از جشنواره کن کدام‌ها هستند؟ در شرایطی که هر سایت سینمایی مطرحی برای خودش فهرستی با تعداد فیلم‌های متفاوتی را برگزیده است، ما امسال فهرست منتقدان «گاردیئن» را برای شما انتخاب کرده‌ایم که شامل ده فیلمی می‌شود که سینمادوستان نباید فرصت تماشای‌شان را از دست بدهند. به طور طبیعی این ده فیلم می‌توانند اولویت‌ داشته باشند و قطعاً در جشنواره‌ای با مختصات کن، آثار دیدنی به‌مراتب بیش از این‌هاست.

جنگ سرد جنگ سرد / Cold War
کارگردان: پاول پاولیکوفسکی
یک قصه عشق پرشور و اسرارآمیز در لهستان پس از جنگ جهانی دوم که میان یک موسیقی‌دان و یک خواننده جوان شکل می‌گیرد؛ دو هنرمندی که در قالب یک گروه موسیقی مردمی تأییدشده از سوی کمونیست‌ها در کنار هم قرار گرفته‌اند.

هیچ ردی باقی نگذار / Leave No Trace
کارگردان: دِبرا گرَنیک
گرنیک که زمستان استخوان‌سوز (2010) را در کارنامه دارد، امسال با این داستان جذاب که در طبیعت بکر می‌گذرد در بخش «دوهفته کارگردانان» حضور دارد؛ فیلمی که داستان مردی (بن فاستر) را روایت می‌کند که دختر سیزده‌ساله‌اش را برای زندگی مخفیانه با خودش به یک پارک عمومی می‌برد!

همه می‌دانند / Everybody Knows
کارگردان: اصغر فرهادی
یک تریلر اسپانیایی‌زبان از فیلم‌ساز ایرانی اصغر فرهادی. پنه‌لوپه کروز در نقش زنی بازی کرده است که با شوهرش (ریکاردو دارین) به زادگاهش برمی‌گردد تا با رازهایی از گذشته‌اش مواجه شود. خاویر باردم دیگر بازیگر مطرح فیلم است.

خوش‌حال مثل لازارو / Happy As Lazzaro
کارگردان: آلیس رورواچر
این فیلم واقعاً کنجکاوی‌برانگیز است به‌خصوص که بازیگر فوق‌العاده‌ای چون سرگئی لوپز را در خود جای داده است. بر اساس حداقل اطلاعاتی که کارگردان در اختیار رسانه‌ها قرار داده است با یک داستان سفر در زمان متفاوت روبه‌رو خواهیم بود.

دختران خورشید / Girls of the Sun
کارگردان: اوا اوسون
گلشیفته فراهانی در نقش رهبر زنان یک گروه مبارز کُرد با نام «دختران خورشید» بازی کرده است؛ امانوئل برکو نیز در نقش خبرنگار فرانسوی ظاهر شده است که با این زن جنگ‌جو دیدار می‌کند.

خانه‌ای که جک ساخت / The House That Jack Built
کارگردان: لارس فون تریر
فون تریر با موفقیت محرومیت‌های خود را پشت سر گذاشت تا البته در بخش خارج از مسابقه، با این فیلم حضور داشته باشد که نوید یک تریلر/ ترسناک تمام‌عیار را می‌دهد. جک (مت دیلن) یک قاتل زنجیره‌ای است که ما فعالیت‌های هراس‌انگیز دوازده ساله او را دنبال خواهیم کرد.

نژادپرست سیاه / BlacKkKlansman
کارگردان: اسپایک لی
فیلمی بر اساس یک داستان حقیقی فوق‌العاده درباره افسر پلیس سیه‌چرده‌ای در دهه 1970 با نام ران استال‌وورث که با زیرکی و تدبیر به گروهی از نژادپرستان آمریکایی جنبش «کو کلاکس کلان» نفوذ می‌کند؛ او تلفنی با اعضای جنبش در تماس است و هر بار که کار به ملاقات‌های حضوری می‌کشد، افسران سفیدپوست را به جای خودش سر قرار می‌فرستند (توضیح: عنوان انگلیسی فیلم را نمی‌شود دقیق ترجمه کرد؛ چون تلفیقی از واژه‌های سیاه / Black و کو کلاکس کلان/ Ku Klux Klan است که عنوان سه جنبش نژادپرست آمریکایی در دوره‌های تاریخی مختلف است).



سوزاندن / Burning
کارگردان: لی چانگ‌دونگ
لی یکی از قابل احترام‌ترین فیلم‌سازان برای جشنواره کن است که با این اقتباس خود از داستان کوتاه هاروکی موراکامی بازگشته است؛ داستانی درباره نویسنده‌ای که با یک فرد مرموز دیدار می‌کند که مدعی است یک آتش‌افروزست.

کفرناحوم / Capernaum
کارگردان: نادین لبکی
درامی که در لبنان روی می‌دهد و طبق گزارش‌ها از گروهی از نابازیگران استفاده کرده است؛ داستان درباره پسری است که علیه زندگی که دیگران به او تحمیل کرده‌اند به اعتراض برمی‌خیزد و کار را به دادگاه می‌کشاند.

فرشته صورت / Angel Face
کارگردان: ونسا فیلهو
کن بدون ماریون کوتیار کن نمی‌شود و او در این فیلم نقشی درست‌وحسابی را به دست آورده است. فرشته صورت در بخش جنبی «نوعی نگاه» روی پرده می‌رود و درباره زنی است که فرزند هشت‌ساله‌اش را به خاطر مردی که تازه ملاقات کرده، رها می‌کند.

کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:

https://telegram.me/filmmagazine

[منابع: ایندی‌وایر، پلی‌لیست، ایندپندنت، گاردیئن]

جدیدترین‌ها

آرشیو

فیلم خانه ماهرخ ساخته شهرام ابراهیمی
فیلم گیج گاه کارگردان عادل تبریزی
فیلم جنگل پرتقال
fipresci
وب سایت مسعود مهرابی
با تهیه اشتراک از قدیمی‌ترین مجله ایران حمایت کنید
فیلم زاپاتا اثر دانش اقباشاوی
آموزشگاه سینمایی پرتو هنر تهران
هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
گروه خدمات گردشگری آهیل
جشنواره مردمی عمار
جشنواره انا من حسین
آموزشگاه دارالفنون
سینماهای تهران


سینمای شهرستانها


آرشیوتان را کامل کنید


شماره‌های موجود


نظر شما درباره سینمای مستقل ایران چیست؟
(۳۰)

عالی
خوب
متوسط
بد

نتایج
نظرسنجی‌های قبلی

خبرنامه

به خبرنامه ماهنامه فیلم بپیوندید: